İybilmə, insanın və bəzi heyvanların ətraf mühitdəki qoxuları qəbul etmək və tanımaq qabiliyyətidir. Bu, kimyəvi reseptorlar vasitəsilə həyata keçirilir və qoxu molekullarının burun boşluğunda yerləşən iy hüceyrələri tərəfindən qəbul edilməsinə əsaslanır. İybilmənin sayəsində biz müxtəlif əşyaların, qidaların, bitkilərin və digər canlıların qoxularını ayırd edə bilirik. Hətta bəzi hallarda, iybilmə duyğusu həyati təhlükəni qabaqlamağa kömək edə bilər – məsələn, qaz sızması və ya yanğın zamanı.
İybilmənin dəqiqliyi və həssaslığı insanlarda fərqli olur. Bəzi insanlar daha yaxşı iy bilmə qabiliyyətinə malikdirlər, digərləri isə daha az həssasdırlar. Bu fərqlər genetik amillər, yaş, ətraf mühit təsirləri və müxtəlif xəstəliklərlə əlaqəli ola bilər. Məsələn, yaşlılıqla əlaqədar olaraq iybilmə qabiliyyəti zəifləyə bilər. Həmçinin, bəzi xəstəliklər, məsələn, soyuqdəymə, sinüzit və ya başqa nevroloji problemlər iybilmə duyğusunun pozulmasına səbəb ola bilər.
İybilmənin insan həyatındakı rolu çox önəmlidir. Qida seçimində, təhlükənin aşkarlanmasında, ətraf mühitin qiymətləndirilməsində və hətta sosial əlaqələrin qurulmasında mühüm rol oynayır. Məsələn, insanların bir-birini tanıması və ya ətraf mühitin təmizliyini qiymətləndirməsi iybilmə duyğusuna əsaslanır. Heyvanlar aləmində isə iybilmə, ovçuluq, əlaqə qurma və ərazi müəyyənləşdirilməsi kimi həyati funksiyalarda istifadə olunur. Bəzi heyvanlar insanlardan qat-qat daha həssas iybilmə qabiliyyətinə malikdirlər.
Elmi araşdırmalar iybilmənin mexanizmini daha yaxşı başa düşməyə və iybilmə ilə əlaqəli xəstəliklərin müalicəsinə yönəlib. İybilmənin genetik əsasları, beyində qoxu siqnallarının emalı və iybilmənin digər duyğularla qarşılıqlı əlaqəsi kimi məsələlər hələ də tədqiq olunmaqdadır. İybilmə duyğusunun incəliklərinin öyrənilməsi, insan sağlamlığı və rifahı üçün əhəmiyyətli rol oynayır.