İyləmə

İyləmə: "İyləmək" felləsindən törəmiş isimdir. Sadəcə olaraq "iy" felinin məsdər formasından deyil, həmçinin həmin felin əmələ gətirdiyi proses və ya nəticəni ifadə edir. Bu mənada "iyləmə" sözü yalnız "iy" felinin hərəkətini deyil, həm də bu hərəkətin yaratdığı qoxu, ətir və ya iy hissi, daha geniş mənada isə qoxu ilə əlaqəli hər hansı bir hadisəni ifadə edə bilər.

Daha dəqiq desək, "iyləmə" sözü bir cismin, maddənin və ya hadisənin yaydığı qoxu, ətir və ya iyə aiddir. Bu, həm xoş, həm də xoşagəlməz ola bilər. Məsələn, "gülün iyləməsi" xoş bir ətri, "çürümüş meyvənin iyləməsi" isə xoşagəlməz bir qoxunu ifadə edər.

Maraqlı bir tərəfi də odur ki, "iyləmə" sözü bəzən metaforik mənada da işlədilir. Məsələn, "məsələnin iyləməsi" deyərkən, mürəkkəb və ya şübhəli bir vəziyyətin əlamətlərinə, gizli bir təhlükə və ya qaranlıq bir məqama işarə edilə bilər. Bu isə sözün yalnız fiziki qoxu ilə deyil, həm də abstrakt mənaları qavrama qabiliyyətini göstərir.

Beləliklə, "iyləmə" sözünün mənası sadəcə bir qoxu və ya ətir ifadəsindən daha genişdir. O, həm fiziki, həm də metaforik mənada qoxu və iy hissinin əhatə etdiyi bir çox mənanı özündə birləşdirir. Bu da sözün zəngin leksik imkanlarını və Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarının genişliyini nümayiş etdirir.