izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İyrənmək (f.): Bu söz, məcazi mənada, xoşagəlməz, qəbuledilməz və ya dəhşətli bir şeyə qarşı duyulan dərin və güclü bir ikrahı, nifrəti, dəhşəti və ya tərəddüdü ifadə edir. Sadəcə olaraq "xoşum gəlmir" deməkdən daha güclü bir hissi ifadə edir. İyrənmək, fiziki bir reaksiyaya da səbəb ola bilər – məsələn, ürək bulanması, qusma istəyi və ya bədəndəki bir titrəmə kimi. Bu reaksiya, həm görmə, eşitmə, qoxu, toxunma və ya dad kimi hisslərdən, həm də düşüncələrdən və xatirələrdən qaynaqlana bilər.

İyrənmək hissi, fərqli insanlarda müxtəlif səviyyələrdə və fərqli şeylərə qarşı təzahür edə bilər. Bəzi insanlar müəyyən qidaların, heyvanların, vəziyyətlərin və ya hərəkətlərin görünüşündən, qoxusundan və ya düşüncəsindən iyrənə bilərlər. Digərləri isə sosial ədalətsizliyə, yalanlara, hiyləgərliyə və ya digər əxlaqi pozuntulara qarşı iyrənmə hissi keçirə bilərlər. Bu, insanın mənəvi dəyərləri ilə də sıx bağlıdır.

İyrənmə hissinin kökü, insanın özünü qoruma instinktinə gedib çıxır. İyrənmə hissi bizi sağlamlığımıza və rifahımıza təhlükə yarada biləcək şeylərdən uzaqlaşdırır. Məsələn, çürümüş qidanın iyrənc qoxusu və görünüşü bizi xəstələnə biləcək bir şeydən uzaqlaşdırır. Lakin iyrənmənin sosial və mədəni aspektləri də vardır. Bəzi şeylərə qarşı duyulan iyrənmə hissi, mədəniyyətdən mədəniyyətə, hətta şəxsdən şəxsə dəyişə bilər.

Ədəbiyyatda və incəsənətdə iyrənmə hissi, müəllifin və ya rəssamın oxucuya və ya tamaşaçıya güclü təsir etmək üçün tez-tez istifadə etdiyi bir vasitədir. İyrənmə, hekayəyə dərinlik, dramatizm və hətta qorxu əlavə edə bilər. Bu hissin ifadəsi, personajların motivasiyalarını və əsərin ümumi mövzusunu başa düşməkdə oxucuya kömək edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz