Karandaş sözü rusca "qara daş" mənasını verən sözündən gəlmədir. Bu, onun mahiyyətini gözəl ifadə edir: əvvəllər qrafiti deyil, qara rəngli daşlardan istifadə olunurdu. Hal-hazırda isə karandaşlar, əsasən, qrafit və ya rəngli piqmentlərlə hazırlanır və oduncaqdan, plastikdən və ya digər materiallardan hazırlanmış bir çubuq içərisində yerləşdirilir.
Karandaşlar, yazı yazmaq, rəsm çəkmək və eskiz hazırlamaq üçün əlverişli bir vasitədir. Onların əsas üstünlüyü silinəbilməsidir. Bu xüsusiyyət, xüsusilə dizayn, memarlıq və sənət sahələrində karandaşların çox geniş istifadə olunmasına səbəb olur. Səhv düzəltmək, eskizləri təkmilləşdirmək və fərqli variantları sınamaq üçün karandaşlar idealdır.
Karandaşların müxtəlif sərtlik dərəcələri mövcuddur, ən yumşaqdan (B) ən sərtə (H) qədər. Hərflərdən sonra gələn ədəd isə sərtlik dərəcəsini daha da dəqiqləşdirir (məsələn, 2B daha yumşaq, 2H daha sərtdir). Bu sayədə, müxtəlif səthlərə və təsvir üslublarına uyğun karandaş seçimi mümkündür. Məsələn, yumşaq karandaşlar kölgə salmaq və incə detalları ifadə etmək üçün, sərt karandaşlar isə incə xətlər çəkmək və eskiz hazırlamaq üçün istifadə olunur.
Tarix boyu karandaşlar yazı alətləri kimi böyük əhəmiyyət kəsb edib və təhsildən incəsənətə qədər müxtəlif sahələrdə istifadə olunmaqdadır. Onların sadəliyi, əlçatanlığı və çox yönlü olması onları hər zaman əvəzsiz edir. Bu kiçik qrafit çubuğu, əsərlərin, fikirlərin və ideyaların qələmə alınması üçün əsas vasitədir.