izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Karsız sifəti əsasən "gərəksiz", "işə yaramayan" mənasında işlənir. Lakin, bu mənanın arxasında daha çox funksional və ya praktik faydanın olmaması, ehtiyacı ödəməməsi fikri dayanır. Sadəcə olaraq "olmamaq" deyil, "olmamalı olduğu halda olmaq" və ya "olması lazım olan bir şeyin olmaması" nəticəsində yaranan bir boşluq və ya çatışmazlığı ifadə edir.

Misal olaraq, "bağçasız, bağsız dağlar" ifadəsi dağların mənzərəsinə və ya estetik görünüşünə mənfi təsir göstərən bir amilin olmamasını deyil, əksinə, bir bağın ola biləcəyi, amma olmadığı üçün yaradılan boşluğa, ehtiyaca işarə edir. Həmçinin, "dumansız, qarsız dağlar" ifadəsi də eyni məntiqə əsaslanır. Duman və qarın dağların təbiətinə xas elementi olması, onların olmaması isə bir növ qeyri-adilik, qeyri-təbii bir vəziyyət kimi qəbul edilə bilər. Bu baxımdan karsız sözü yalnız "yoxluğu" deyil, həm də "olmalı olduğu halda olmaması" nəticəsində yaranan qüsuru, əskikliyi bildirir.

Verilən nümunədəki "Siz olduz karsız" ifadəsi isə daha metaforik bir məna daşıyır. Burada "karsız" sözü ehtimal ki, "faydasız", "dəyərsiz", "köməksiz" mənalarında işlənərək, müəyyən bir vəziyyətdə kömək etməyən, dayaq olmaqdan aciz qalan bir tərəfi bildirir. Beləliklə, "karsız" sözü kontekstdən asılı olaraq həm maddi, həm də mənəvi əskikliyi, çatışmazlığı ifadə edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz