Kartelləşdirmə: Rəqabətin məhdudlaşdırılması və ya aradan qaldırılması məqsədilə müxtəlif müəssisələrin, şirkətlərin və ya təşkilatların gizli və ya aşkar razılaşması ilə bir araya gəlməsi prosesi. Bu razılaşmalar istehsal həcmini, qiymətləri, bazar paylarını və ya digər ticarət şərtlərini tənzimləmək üçün istifadə olunur. Kartelləşdirmə, rəqabətin ədalətli və səmərəli işləməsini pozaraq bazar monopoliyasına və ya oliqopolliyaya gətirib çıxarır.
Kartelləşmənin əsas məqsədi, iştirakçıların qazancını artırmaq və bazar risklərini azaltmaqdır. Bu, qiymətlərin süni şəkildə yüksəldilməsi, istehsalın məhdudlaşdırılması və innovasiyaların ləngiməsi ilə nəticələnə bilər. Nəticədə, istehlakçılar daha yüksək qiymətlər ödəməli, daha az seçim imkanı əldə etməli və keyfiyyətsiz məhsullarla qarşılaşmalıdırlar.
Kartelləşmə, iqtisadiyyat üçün ciddi bir təhlükə yaradır. Dövlət qurumları kartelləşmənin qarşısını almaq üçün müxtəlif qanunlar və tənzimləyici mexanizmlər tətbiq edir. Bu mexanizmlərə rəqabətin mühafizəsi qanunları, antitrest tədbirləri və bazar nəzarəti daxildir. Kartelləşmənin aşkarlanması və cəzalandırılması üçün ciddi sanksiyalar nəzərdə tutulur.
Tarix boyu, müxtəlif sənayelərdə, xüsusilə də enerji, telekommunikasiya və əczaçılıq kimi sektorlarda kartelləşmə hadisələri müşahidə olunmuşdur. Bu kartellərin fəaliyyəti, həm milli, həm də beynəlxalq səviyyədə iqtisadi və siyasi problemlərə səbəb olmuşdur. Buna görə də, kartelləşmənin qarşısının alınması və rəqabət mühitinin qorunması hər bir dövlət üçün prioritet məsələdir. Kartelləşmənin təsiri həm istehlakçıların rifahına, həm də ümumi iqtisadi inkişafa mənfi təsir göstərir.
Müasir dünyada qloballaşma və informasiya texnologiyalarının inkişafı kartelləşmənin yeni formalarının meydana çıxmasına səbəb olur. Buna görə də, kartelləşmə ilə mübarizənin daim təkmilləşdirilməsi və yeni üsullarla zənginləşdirilməsi vacibdir. Müasir kartelləşmənin aşkarlanması və cəzalandırılması üçün daha mürəkkəb və effektiv metodlar tələb olunur.