Kartel [fr.] (iqtisadiyyat): Bir-biri ilə rəqabət edən, lakin müəyyən razılaşmalar əsasında birgə fəaliyyət göstərən müstəqil müəssisələrin birliyidir. Hər bir müəssisə öz istehsal və ticarət fəaliyyətini müstəqil şəkildə aparsa da, kartel çərçivəsində qiymət, istehsal həcmi, bazar payı və satış coğrafiyası kimi əsas parametrlər üzrə ortaq qərarlar qəbul edir və həmin qərarlara riayət edir.
Kartellər, əsasən, inhisarçı davranış nümunələri göstərmək məqsədilə yaranır. Rəqabətin məhdudlaşdırılması və bazarın bölüşdürülməsi vasitəsilə yüksək mənfəət əldə etməyə çalışırlar. Bu, istehlakçıların ziyanına olur, çünki qiymətlər yüksəlir, məhsul çeşidi azalır və innovasiyaların inkişafı ləngiyir.
Kartellərin fəaliyyəti, adətən, gizli və qanunsuz olur. Çox vaxt, müəssisələr arasında gizli razılaşmalar əsasında işləyir və rəsmi qeydiyyata alınmırlar. Qanunvericilik orqanları tərəfindən kartellərin aşkar edilməsi və cəzalandırılması üçün müxtəlif mexanizmlər mövcuddur. Bu mexanizmlər, kartellərin fəaliyyətinin qarşısını almaq və rəqabətə əsaslanan sağlam bir iqtisadi mühit yaratmaq məqsədini daşıyır.
Tarix boyu, müxtəlif sənaye sahələrində, neftdən kimyəvi maddələrə qədər, kartellərə rast gəlinmişdir. Onların fəaliyyətinin iqtisadiyyata mənfi təsiri, qanunvericiliklə mübarizə aparmaq üçün güclü bir səbəb olmuşdur. Bu mübarizə, kartellərin aşkarlanması və cəzalandırılması üçün daha effektiv vasitələrin yaradılmasına və rəqabət hüququnun möhkəmləndirilməsinə yönəlib.
Nəticə etibarilə, kartel, iqtisadiyyatda rəqabəti məhdudlaşdıran və istehlakçılar üçün mənfi nəticələrə səbəb olan bir inhisar formasıdır. Onların fəaliyyətinin qarşısının alınması, sağlam və ədalətli bir bazarın qorunması üçün vacibdir.