Karvansara (fars. کاروانسرا) – Orta əsr Şərqində, xüsusilə İpək Yolunun üzərindəki şəhər və kəndlər arasında uzun səyahətlər edən karvanların və yolçuların istirahət etməsi, qonaqlamaq üçün nəzərdə tutulmuş böyük bir bina kompleksi idi. Sadəcə gecələmək üçün bir yer deyil, həm də ticarət, sosial həyat və mədəniyyət mübadiləsinin mərkəzi rolunu oynayırdı.
Karvansaraların əsas xüsusiyyətləri böyük, hasarla əhatə olunmuş həyətləri, yolçular üçün otaqlar, heyvanlar üçün tövlələr, su mənbələri və bəzən də məscid, hamam kimi əlavə tikililəri əhatə edirdi. Onların ölçüləri və dizaynları istifadə məqsədindən və yerləşdiyi coğrafi ərazidən asılı olaraq dəyişirdi. Bəziləri kiçik və sadə, bəziləri isə çox böyük və lüks idi. Səyahət zamanı təhlükəsizlik təmin etmək üçün karvansaralar möhkəm divarlarla əhatə olunur, qapıları gecələr bağlanırdı.
Karvansaralar sadəcə bir istirahət yeri deyildi, həm də əhali üçün vacib sosial mərkəz idi. Yolçular burada bir-biri ilə ünsiyyət qurur, məlumat mübadiləsi aparır, ticarət edirdilər. Karvansaralar, müxtəlif mədəniyyətlərin və dillərin qovuşduğu, yeni ideyaların və məhsulların yayıldığı məkanlar idi. Bu mənada onlar İpək Yolunun və digər ticarət yollarının inkişafında mühüm rol oynamışlar.
Bu gün bir çox karvansara tarixi abidə kimi qorunur və turizm üçün açıqdır. Onların memarlığı və tarixi əhəmiyyəti ilə yanaşı, bir vaxtlar canlı ticarət və mədəniyyət mərkəzləri olmuş bu binaların hekayələri də böyük maraq doğurur. Hər bir daşda, hər bir naxışda keçmişin izləri görünür və səyahətçilərin, tacirlərin, rəvayətlərin və tarixin əks olunmuş əzəmətli bir abidə olaraq qalır.