izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Katod (yun. kathodos – "yol, eniş yolu") – fizika elmində mənfi yüklü elektrod. Elektrik dövrəsində elektronların çıxdığı elektrod kimi təyin olunur. Bu termin ilk dəfə XIX əsrdə ingilis alimi Maykl Faradey tərəfindən elektrolitin içindən keçən elektrik cərəyanının təsvirində istifadə edilmişdir. Faradey, cərəyanın elektroliz prosesində müsbət elektroda doğru hərəkət etdiyini müşahidə edərək, müsbət elektrodu "anod" (yuxarı yol), mənfi elektrodu isə "katod" (aşağı yol) adlandırmışdır. Bu terminologiya bu gün də müasir elektromaqnetizm və elektronika sahələrində geniş istifadə olunur.

Katodun əhəmiyyəti onun elektron emissiyası qabiliyyətindən irəli gəlir. Müxtəlif üsullarla (istilik, işıq, elektrik sahəsi) katoddan elektronların sərbəst buraxılması təmin edilir. Bu elektronlar daha sonra müxtəlif elektron cihaz və qurğularında istifadə olunur. Məsələn, katod şüaları borularında (CRT monitorları, köhnə televizorlar) elektronlar katoddən buraxılaraq ekran üzərində görüntü əmələ gətirir.

Katod lampaları, əsasən vakuumda və ya qazla doldurulmuş şüşə borularında yerləşən və katoddan buraxılan elektronların idarə edilməsinə əsaslanan elektronik cihazlar qrupudur. Bu cihazlarda elektronlar anoda doğru hərəkət edərək elektrik cərəyanı yaradırlar. Katod lampaları müxtəlif məqsədlər üçün, o cümlədən elektromaqnit titrəyişlərinin əmələ gətirilməsi və ya gücləndirilməsi, siqnalların idarə edilməsi və s. istifadə olunmuşdur. Hətta radio texnikasının inkişafında mühüm rol oynamışdırlar. Halbuki müasir yarımkeçirici texnologiyalarının inkişafı ilə birlikdə katod lampaları çox vaxt daha kiçik, enerjiyə qənaət edən və etibarlı yarımkeçirici cihazlarla əvəz olunmuşdur, baxmayaraq ki, bəzi ixtisaslaşmış tətbiqlərdə hələ də istifadə olunurlar (məsələn, yüksək güc tələb edən gücləndiricilər).

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz