Keçmiş sözü zamanın artıq geridə qalmış, başa çatmış hissəsini bildirir. Yalnız bir anı, bir günü deyil, daha geniş bir dövrü, hətta tarixi bir mərhələni əhatə edə bilər. "Keçmiş gün" desək, konkret bir günü nəzərdə tuturuq, "keçmiş dövr" desək isə uzun müddətli bir zaman kəsini ifadə edirik. Məsələn, "Sovet keçmişi" ifadəsi uzun bir tarixi dövrü ifadə edir.
Keçmiş, həm də şəxsi təcrübələrimiz, xatirələrimiz və yaşantılarımızla sıx bağlıdır. Hər birimizin özünün fərdi bir keçmişi var və bu keçmiş bizi bu günümüzü formalaşdıran əsas amillərdən biridir. Keçmiş hadisələrə münasibətimiz, onlardan aldığımız dərslər gələcəyimizə təsir edir.
Lüğətlərdə "keçmiş" sözü adətən sadəcə "ötən, keçən, ötmüş" kimi tərif olunur. Ancaq bu tərif sözün zəngin mənasını tam əks etdirmir. Keçmiş, sadəcə bir zaman kəsimi deyil, həm də xatirələr, təcrübələr, hadisələr və onlardan çıxarılan nəticələr toplusudur. Tarixçilər keçmişi araşdırır, yazıçılar keçmişi əsərlərində canlandırır, insanlar isə öz keçmişləri ilə yaşayır və mübarizə aparır.
Verilən nümunədə ("Keçmiş vaxtlarda dəftərxanalarda qulluqçuların gündə biri idarə bağlanandan sonra qalıb, təci...") "keçmiş" sözü konkret bir zamanı, tarixi bir dövrü ifadə edir. Bu nümunədə keçmiş, artıq mövcud olmayan bir sosial-iqtisadi sistemin bir hissəsini təsvir edir.