izahlı lüğət 2 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Kəclik sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında bir çox mənaları özündə ehtiva edən maraqlı bir termindir. Sadəcə "qıyqaclıq" və ya "çəplik" kimi birmənalı şəkildə izah etmək yetərli olmazdı. Çünki bu söz, insanın xarakteri və davranışları ilə bağlı daha dərin və çoxşaxəli mənaları ifadə edir.

Birinci mənası olan qıyqaclıq və çəplik, daha çox fiziki görünüş və ya bədənin quruluşundan irəli gələn əyrilik, əyriliyi nəzərdə tutur. Məsələn, bir ağacın kəc olması, bir yolun əyriliyi kimi hallarda istifadə oluna bilər. Bu mənada kəclik, gözə görünən bir qüsur və ya qeyri-kafiliyi ifadə edir.

Lakin kəclik sözünün daha maraqlı və dərin mənası onun tərslik və höcətlik kimi izah edilən ikinci mənasında ortaya çıxır. Bu mənada kəclik, insanın xarakterindəki mənfi keyfiyyətləri, inadkarlığı, özbaşınalığı, haqsızlığa meylliliyi, habelə ədalətsiz davranışı ifadə edir. Bir şəxsin ədalətsiz və qərəzli hərəkətlər etməsi, başqalarının hüquqlarını pozması və ya qəbul edilmiş normaları pozması kəclik kimi qiymətləndirilə bilər. Bu mənada kəclik, sadəcə bir xüsusiyyət deyil, əxlaqi bir qüsurdur.

Misal olaraq şeirdəki "Məndə kəclik də var, mərdanəlik də" misrası göstərir ki, kəclik, həm mənfi, həm də müsbət xüsusiyyətləri özündə birləşdirən mürəkkəb bir anlayışdır. Yəni, insan eyni zamanda həm kəc, həm də mərd ola bilər. Bu, insan təbiətinin ziddiyyətli tərəflərini vurğulayır və kəclik anlayışının sadəcə mənfi bir keyfiyyət olaraq qəbul edilməməsinin vacibliyini göstərir.

Beləliklə, kəclik sözünün mənasını sadəcə bir neçə sözlə ifadə etmək mümkün deyil. Onun mənası kontekstdən, istifadə olunduğu vəziyyətdən və əlaqəli sözlərdən asılı olaraq dəyişə bilər. Bu sözün dərinliyinə və çoxşaxəli mənalarına nüfuz etmək üçün dilin zənginliyini və ifadə imkanlarını başa düşmək vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz