izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Kəhildəmək felindən törəmə olan kəhildəmə sözü, əsasən Azərbaycan dilinin şivələrində işlənən bir termindir. Dilin zənginliyini və coğrafi müxtəlifliyini əks etdirən bu söz, "kəhil" (qara rəngli göz boyası, həmçinin qara rəngin özü) və "-dəmək" (bir şeyin üzərinə çəkilmə, tətbiq edilmə mənasını verən əlavə) morfemlərindən əmələ gəlib.

Beləliklə, kəhildəmə sözü qara rəngli göz boyasının çəkildiyi, gözə sürtülən, yaxud qara rəngin hər hansı səthə tətbiq olunduğu yer və ya vasitəni bildirir. Məsələn, qədim dövrlərdə qadınların gözə kəhil çəkdikləri qablara, xüsusi qələmlərə, yaxud da özlərinin göz ətrafında kəhilin qara izlərinə "kəhildəmə" deyə bilərlər. Bu izah, sadəcə "kəhil çəkmək" ifadəsindən daha geniş bir məna spektrini əhatə edir.

Sözün maraqlı tərəfi, onun yalnız bir əşyanı deyil, həm də həmin əşyanın funksiyasını və ya prosesini ifadə etməsidir. Yəni, kəhildəmə, sadəcə kəhil tətbiq olunan şey deyil, həm də kəhil çəkmək hərəkətini özündə ehtiva edən bir termindir. Bu isə sözün ifadə gücünü artırır və onu daha rəngarəng edir.

Ədəbi dilin normativ lüğətlərində az rast gəlinən "kəhildəmə" sözü, dilimizin canlılığının və zənginliyinin göstəricisidir. Onun şivə variantları və istifadə sahələrinin tədqiqi, Azərbaycan dilinin tarixi və mədəniyyəti haqqında qiymətli məlumatlar verə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz