Kəlləpaça (fars. كلهپاچه) - Azərbaycan mətbəxinin ənənəvi və sevilən yeməklərindən biridir. Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, fars dilindən götürülmüşdür və "kəllə" (baş) və "paça" (ayaq) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Bu da yeməyin əsas tərkib hissəsini - qoyun və ya keçinin baş və ayaqlarını əks etdirir.
Əslində, kəlləpaça sadəcə qoyun və ya keçinin baş və ayaqlarından ibarət deyil. Yeməyin dadlı və ətirli olmasını təmin etmək üçün müxtəlif ədviyyatlar, otlar və tərəvəzlər də əlavə olunur. Bu, yeməyə xüsusi bir aroma və ləzzət bəxş edir. Hazırlanma prosesi olduqca zəhmətlidir və uzun müddət bişirmə tələb edir. Bu uzun bişirmə prosesi, ətin yumşalmasına və sümüklərdən asanlıqla ayrılmasına kömək edir.
Kəlləpaça yalnız dadlı bir yemək deyil, həm də Azərbaycan mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsidir. Xüsusilə bayram süfrələrində və xüsusi günlərdə təqdim olunan kəlləpaça, qonaqpərvərlik və bol ruhlu məclislərin simvolu kimi qəbul edilir. Qədim zamanlardan bəri bu yemək, insanlara güc-qüvvət və sağlamlıq verən bir qida kimi qiymətləndirilir.
Müasir Azərbaycan mətbəxində kəlləpaçanın hazırlanmasının bir çox üsulları mövcuddur. Hər ailənin və hər regionun özünəməxsus resepti var. Bəziləri daha ədviyyatlı, bəziləri daha yumşaq, bəziləri isə əlavə tərəvəzlər və ədviyyatlarla hazırlanır. Bu müxtəliflik, yeməyin geniş dad spektrini və zənginliyini nümayiş etdirir.
Nəticə etibarilə, kəlləpaça sadəcə bir yemək deyil, o, Azərbaycan mədəniyyətinin, ənənələrinin və qonaqpərvərliyinin təcəssümüdür. Onun hazırlanması və yeyilməsi, əsrlər boyu davam edən bir ənənənin yaşatılmasıdır.