Kətxudalıq, köhnə Azərbaycan icma həyatında mühüm bir sosial və inzibati vəzifəni ifadə edir. Sadəcə "kətxuda işi" kimi qısaca izah etmək, bu rolun zənginliyini və əhəmiyyətini tam əks etdirmir. Kətxuda, kənd və ya qəsəbənin rəhbəri, əhalinin nümayəndəsi və hökumət ilə xalq arasında körpü rolunu oynayan bir şəxs idi.
Onun vəzifələri olduqca geniş idi və vergi yığımından ədalət mühakiməsinə, icma problemlərinin həllindən qərarların qəbuluna qədər müxtəlif sahələri əhatə edirdi. Kətxuda, kəndin torpaqlarının idarə edilməsində, suvarma sistemlərinin tənzimlənməsində, mübahisələrin sülh yolu ilə həllində və icma tədbirlərinin təşkilində fəal iştirak edirdi. Həm də hökumət qarşısında kəndin maraqlarını müdafiə edən və kənd əhalisinin səsini eşidilən edən bir şəxs idi.
Kətxudanın seçilməsi üsulu, coğrafiyaya və icmanın xüsusiyyətlərinə görə dəyişsə də, ümumiyyətlə, hörmətli, etibarlı, ədalətli və icmanın ehtiyaclarını yaxşı bilən bir şəxs seçilirdi. Onun səlahiyyətləri müəyyən qanunlarla tənzimlənməsə də, icmanın qəbul etdiyi adət-ənənələr və qeyri-rəsmi qaydalar əsas götürülürdü. Beləliklə, kətxudalıq, sadəcə bir vəzifə deyil, həm də bir sosial status və məsuliyyət idi.
Kətxudalıq institutunun mövcudluğu, Azərbaycanın sosial-iqtisadi tarixinin mühüm bir tərkib hissəsidir və kənd həyatının təşkili, icma münasibətləri və hökumət-xalq əlaqələri haqqında dəyərli məlumatlar verir. Bu vəzifənin tarixi araşdırılması, keçmişdəki sosial strukturları və siyasi təşkilatlanmanı daha yaxşı anlamağa kömək edir.