Kontrolluq (is.) – Sadəcə "kontrolun işi, vəzifəsi" və ya "nəzarətçilik" deyil, daha geniş mənada müəyyən bir proses, sistem və ya fəaliyyətin düzgün, effektiv və planlaşdırıldığı kimi həyata keçirilməsini təmin etmək üçün sistematik olaraq həyata keçirilən fəaliyyətlər kompleksidir. Bu, yalnız nəzarətdən daha çox, proaktiv yanaşma tələb edir. Kontrolluq, potensial problemlərin aşkarlanması və qarşısının alınması üçün önləyici tədbirlərin görülməsini əhatə edir.
Kontrolluq funksiyası müxtəlif sahələrdə – sənayedən maliyyəyə, təhsildən tibbə qədər – geniş tətbiq olunur. Məsələn, bir fabrikdə keyfiyyətə nəzarət, bir bankda maliyyə əməliyyatlarının izlənilməsi, bir məktəbdə tədris prosesinin monitorinqi və ya bir xəstəxanada tibbi prosedurların dəqiqliyinin təmin edilməsi hamısı kontrolluğun müxtəlif formalarını əks etdirir. Bu proseslər yalnız mövcud vəziyyətin qiymətləndirilməsini deyil, həm də gələcək fəaliyyətlərin təkmilləşdirilməsi üçün geri dönmə mexanizmlərini də əhatə edir.
Kontrolluq etmək (eləmək) isə konkret olaraq müəyyən bir obyekt, proses və ya fəaliyyət üzərində nəzarət qurmaq, onun parametrlərini izləmək, gözlənilən nəticələrə uyğunluğunu qiymətləndirmək və zəruri hallarda düzəlişlər etmək deməkdir. Bu, sadəcə reaksiv bir yanaşma deyil, proaktiv müdaxilələri də özündə ehtiva edir. Məsələn, bir layihənin icrasına kontrolluq etmək, onun vaxt cədvəlinə, büdcəsinə və keyfiyyət standartlarına uyğunluğunu daim izləmək və lazım gəldikdə dəyişikliklər etmək deməkdir.
Ümumiyyətlə, kontrolluq anlayışı, təşkilatların və sistemlərin effektivliyi, səmərəliliyi və etibarlılığının təmin edilməsində mühüm rol oynayır. Müasir dövrdə, mürəkkəb sistemlərin və proseslərin artması ilə yanaşı, kontrolluq anlayışı daha da əhəmiyyət qazanmaqdadır.