Kotan – əsasən heyvan gücü ilə işlədilən, torpağı şumlamaq üçün nəzərdə tutulmuş ənənəvi bir kənd təsərrüfatı alətidir. Onun əsas hissəsini geniş, ağır və adətən metaldan hazırlanmış bir bıçaq (gavah) təşkil edir. Bu bıçaq, heyvanların dartması ilə torpağı şumlayaraq, əkin üçün hazırlayır. Kotanın quruluşu sadə olsa da, əsrlər boyu kənd təsərrüfatında əvəzsiz rol oynamışdır.
Kotanın istifadəsi yalnız torpağı şumlamaqla məhdudlaşmır. O, torpağın havalanmasını təmin edir, alaq otlarını məhv edir, torpağın strukturunu yaxşılaşdırır və nəticədə məhsuldarlığın artmasına kömək edir. Tarixən kotanın müxtəlif formaları və ölçüləri mövcud olmuş, hətta materialı da dəyişə bilirdi (məsələn, taxta kotanlar da olmuşdur). Kotanın dizaynı torpağın növü və əkin ediləcək məhsulun xüsusiyyətlərindən asılı olaraq fərqlənə bilirdi.
Kotan, sadəcə bir alət deyil, eyni zamanda Azərbaycanın kənd mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsidir. O, əsrlər boyu kəndlilərin həyatında mühüm rol oynamış, onların əməyinin və təbiətlə qarşılıqlı əlaqəsinin simvolu olmuşdur. Bu gün, texnikanın inkişafı ilə kotanın əhəmiyyəti azalsa da, o, hələ də öz tarixi əhəmiyyətini və mədəni dəyərini qoruyub saxlayır. Bəzi bölgələrdə hələ də ənənəvi üsullarla kotanla şumlama tətbiq olunur və bu, milli irsin qorunması üçün əhəmiyyətlidir. "Kotanla şumlamaq" və ya "kotan sürmək" ifadələri isə kənd həyatının təsvirində tez-tez rast gəlinən, özünəməxsus bir rəng qatan ifadələrdir.