izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Köçhaköç sözü Azərbaycan dilində, əsasən şifahi nitqdə işlənən, "köçə-köçə", "bir-birinə qarışaraq, nizamsız şəkildə" mənasını verən bir ifadədir. Lüğətlərdə "köçəköç" formasında da qeyd olunsa da, "köçhaköç" daha çox işlənən variantdır. Sözün əsasında "köç" felinin təkrarlanması durur və bu təkrarlama həm hərəkətin təkrarlanmasını, həm də nizamsızlığını, qarışıqlığını vurğulayır.

M. Rzaquluzadənin nümunəsində olduğu kimi, "köçhaköç" ifadəsi adətən kütləvi hərəkətləri, çoxlu sayda canlı və ya əşyanın nizamsız hərəkətini təsvir etmək üçün işlədilir. Məsələn, quşların payızda köçməsi, bağlardan meyvə yığımı zamanı insanların hərəkəti və ya qarışıqlıq içində olan bir bazar səhnəsi "köçhaköç" sözü ilə ifadə oluna bilər. Bu sözün yaratdığı obraz, canlılıq və hərəkət hissi ilə yanaşı, bəzən bir qədər də qarışıqlıq və nizamsızlığın altını çəkir.

Maraqlı bir tərəfi də odur ki, "köçhaköç" sözü ədəbi dildə daha az işlənsə də, xalq dilində və xüsusilə də ağız ədəbiyyatında tez-tez rast gəlinir. Bu da sözün canlılığını və dilin şifahi ənənəsindəki yerini göstərir. Sözün əsasən hekayə və rəvayətlərdə işlənməsi onun daha çox konkret görüntülər yaratmaq üçün istifadə olunduğunu göstərir. Bu cür ifadələrin işlənməsi ədəbi əsərlərin dilinə canlılıq, rəngarənglik və özünəməxsus bir üslub bəxş edir.

Qısaca, "köçhaköç" sözü həm sadə, həm də obrazlı bir ifadədir. Onun mənasını "nəzərə çarpan sürətli və qarışıq hərəkət" kimi də izah etmək olar. Bu ifadənin əsasən kütləvi hərəkətləri təsvir etmək üçün istifadə edilməsi, onun obrazlılığını daha da artırır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz