Kölgələmə (kölgələmək felindən törəmə söz): Əsas mənası, bir şeyin üzərində işıq və kölgənin müxtəlif intensivlikdə yayılması ilə yaranan təsiri, rəng və ton dəyişikliklərinin yaradılması prosesini və nəticəsini ifadə edir. Bu, sadəcə bir rəngin daha qaranlıq və ya açıq tonlarını yan-yana yerləşdirməkdən daha mürəkkəb bir texnikadır.
Rəsm, qrafika, heykəltəraşlıq və fotoqrafiyada kölgələmə, üçölçülü forma yaratmaq, dərinlik illüziyası əmələ gətirmək, əşyaların toxumasını və səthini göstərmək üçün əsas vasitələrdən biridir. Müxtəlif kölgə tonlarının düzgün tətbiqi həqiqi görünüşə çox yaxın, realistik bir təsir yaradır. Kölgələmə üsulları rəssamın texnikasından, istifadə etdiyi materialdan və ifadə etmək istədiyi üslubdan asılı olaraq dəyişir.
Rəsmdə kölgələmə, qələm, fırça, karandaş və ya rəngli qələmlərlə həyata keçirilir. Qələmlə kölgələmə üsulu "hatching" (xətt kölgələməsi) və "cross-hatching" (çapraz xətt kölgələməsi) kimi müxtəlif texnikaları əhatə edir. Rəngli rəsmlərdə isə kölgələr rənglərin qarışdırılması, tonların tədricən dəyişdirilməsi ilə əldə edilir. Hətta kompüter qrafikası proqramlarında da kölgələmənin müxtəlif alqoritmləri mövcuddur.
Kölgələmə anlayışı yalnız incəsənətlə məhdudlaşmır. Məsələn, ədəbiyyatda da kölgələmə metaforik mənada istifadə olunur. Bir hadisəni, personajı və ya duyğunu daha ətraflı, daha dəqiq və daha təsirli şəkildə təsvir etmək üçün istifadə oluna bilər. Bu halda, kölgələr həm gizli mənaları, həm də qaranlıq tərəfləri işıqlandırmaq üçün vasitə rolunu oynayır.
Yekun olaraq, kölgələmə həm bir texniki proses, həm də yaradıcı bir vasitədir. İncəsənətdə olduğu kimi, həyatın digər sahələrində də dərinlik, mürəkkəblik və ifadə gücünü artırmaq üçün istifadə oluna bilər.