izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Kötəklənmə: "Kötəklənmək" fellərinin törəməsi olaraq, əsasən, bir şeyin və ya hadisənin qəfil və gözlənilmədən baş verməsi, qəfil yaranması və ya ortaya çıxması mənasını ifadə edir. Sözün kökü olan "kötək" sözü özündə birdən-birə, ani, qəfil hərəkəti ehtiva edir. Beləliklə, kötəklənmə hadisənin sürətli və gözlənilməz bir şəkildə baş verməsini vurğulayır.

Kötəklənmənin tətbiq edildiyi kontekstdən asılı olaraq, müxtəlif mənalar daşıya bilər. Məsələn, qəfil bir yağışın başlaması, birdən-birə ortaya çıxan bir problemin yaranması, ya da bir insanın ani bir qərar qəbul etməsi kötəklənmə ilə ifadə oluna bilər. Hər üç halda da hadisənin ani və gözlənilməz olması ön plana keçir.

Bu mənada kötəklənmə, "partlama", "atılma", "yerindən tərpənmə" kimi sözlərlə sinonim kimi istifadə oluna bilər, lakin bunlardan fərqli olaraq daha çox hadısənin nəticəsinə deyil, özünün qəfil baş verməsinə diqqət çəkir. Məsələn, "bomba partladı" deyərkən partlamanın nəticəsinə diqqət yetiririk, "yağış kötəkləndi" deyəndə isə yağışın qəfil başlamasına diqqət çəkirik.

Dilçilik baxımından, kötəklənmə sözü Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının tərkib hissəsi olaraq, milli koloritini və ifadə imkanlarını genişləndirir. Bu cür təsviri və ifadəli sözlərin istifadəsi ədəbi dilin səlisliyini və təsir gücünü artırır. Sözün məcazi mənalarda da istifadəsi mümkündür; məsələn, "həyəcan kötəkləndi" ifadəsi birdən-birə yaranan güclü bir həyəcanı ifadə edə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz