Köz-köz: Bu söz, "köz" sözünün təkrarından əmələ gəlmiş bir sifətdir və əsasən canlı və cansız varlıqların intensiv şəkildə parıltılı, parlaq və alovlu olmasını ifadə edir. Yalnız görünüşə deyil, həm də duyğuya təsir edən bir ifadədir. Közün qızıl-qırmızı rəngini və hərarətini özündə əks etdirən "köz-köz", şiddətli duyğuları, ağrıları və ya enerjini təsvir edərkən istifadə olunur.
Məsələn, "ürəyi köz-köz" ifadəsi, insanın içindəki dərin, sarsıdıcı bir əzabı, qəm-qüssəni, yüksək həyacanı və ya ehtirası və bu duyğuların dərinliyini və intensivliyini ifadə edir. Sadəcə "ürəyi yanırdı" deməkdən daha güclü və təsirli bir ifadədir, çünki közün canlı, titrəyən və yanan təbiəti daxili əzabın canlılığını daha yaxşı çatdırır.
"Köz-köz olmaq" deyimi isə həm fiziki, həm də metaforik mənada istifadə oluna bilər. Fiziki mənada köz kimi işıldamaq, parlamaq deməkdir. Metaforik mənada isə şiddətli ehtiras, ağrı, həyacan və ya qəzəb içində olmaq mənasını verir. Bu mənada, "köz-köz" vəziyyətinin daxili bir vəziyyət olaraq hiss edilən və görünən bir parıltıya səbəb olduğu ifadə edilir.
Misal olaraq verilən şeir parçasında, "ürəyi köz-köz anam" ifadəsi, ananın dərin kədəri və ağrısını, qəm-qüssəsinin intensivliyini göz qabağında canlandırır. Bu ifadə, anamın yalnız kədərləndiyini deyil, bu kədərin onu tam əhatə etdiyini, dərinin altından parıldayan bir alov kimi hiss edildiyini bildirir.