izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

“Odlu-alovlu” sözü Azərbaycan dilində sifət və zərf kimi işlənən, leksik mənası “gərgin, şiddətli, dəhşətli, qızğın” olan bir birləşmədir. Bu birləşmənin əsasını təşkil edən “odlu” və “alovlu” sifətləri hər ikisi müstəqil olaraq da işlənə bilsələr də, “odlu-alovlu” birləşməsi daha güclü, obrazlı və təsirli ifadə vasitəsi kimi fəaliyyət göstərir.

“Od” və “alov” sözləri, həm də məcazi mənada istifadə olunmaqla, şiddətli, qızğın, əzəmətli, nəzarətsiz hadisələri, prosesləri təsvir etmək üçün işlədilir. “Odlu-alovlu” birləşməsi isə bu məcazi mənanı daha da artırır, daha parlaq və təsirli edir. Misal olaraq, “odlu-alovlu mübahisə”, “odlu-alovlu sevgi”, “odlu-alovlu nitq” kimi ifadələri göstərmək olar. Bu ifadələrdəki “odlu-alovlu” birləşməsi sadəcə “şiddətli” mənasını verməkdən daha çox, hadisənin hərarətini, coşğunluğunu, sanki alovlar içində baş verməsini daha aydın şəkildə ifadə edir.

Etimoloji baxımdan, hər iki komponent – “od” və “alov” – köhnə türk dillərindən miras qalmış sözlərdir və həm də müxtəlif dillərdə eyni köklərdən əmələ gəlmiş analoji mənalı sözlərə rast gəlinir. Bu, sözlərin köhnəliyini və dilin inkişafında oynadıqları rolu göstərir. “Odlu-alovlu” birləşməsinin əmələ gəlməsi isə Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarının zənginliyindən və obrazlılığın önə çəkilməsindən irəli gəlir.

Verilən nümunə cümləsində (“Hər yerdə odlu-alovlu vuruş gedir, nəriltili-gurultulu atışma kəsmək bilmirdi”) “odlu-alovlu” sifəti vuruşun şiddətli, qızğın, amansız olduğunu vurğulayır. Bu, təsviri vasitələrdən istifadə etməklə, hadisənin təsirini oxucuya daha güclü çatdırmağa imkan verir. Sözün zərf kimi istifadəsi isə “odlu-alovlu vuruşmaq” kimi ifadələrdə də müşahidə oluna bilər, bununla da hərəkətin intensivliyini, qızğınlığını ifadə edər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz