Kriminologiya [lat. crimen – cinayət və yun. logos – elm, təlim, nəzəriyyə] hüquq elminin bir sahəsi olub, ictimai bir hadisə kimi cinayətin mənşəyini, səbəblərini, növlərini, inkişafını, qanunauyğunluqlarını, həmçinin cinayətkarlığın qarşısının alınması və ona qarşı mübarizə üsullarını öyrənən elmdir.
Sadəcə cinayətlərin təsvirindən və hüquqi təsnifatından kənara çıxan kriminologiya, cinayətkarlıq hadisəsini multidissiplinar bir yanaşma ilə təhlil edir. Bu yanaşma sosiologiya, psixologiya, iqtisadiyyat, antropologiya və digər elmlərin metodologiyalarından və nəticələrindən istifadə edərək cinayətkarlığın mürəkkəb təbiətini açıqlamağa çalışır. Cinayətkarın şəxsiyyəti, cinayətin törədilmə səbəbləri, ictimai mühitin təsiri, qurbanın rolu və cinayətə qarşı mübarizənin effektivliyi kimi məsələlər kriminologiyanın araşdırma predmetinə daxildir.
Kriminologiyanın əsas məqsədi cinayətkarlığın qarşısının alınması və effektiv mübarizə üsullarının işlənib hazırlanmasıdır. Bu məqsədlə kriminoloqlar cinayətkarlığın statistik analizini aparır, cinayətkar davranışın səbəblərini tədqiq edir, müxtəlif profilaktik və reabilitasiya proqramları hazırlayır və onların effektivliyini qiymətləndirir. Müasir kriminologiya, qloballaşma və texnologiyaların inkişafı ilə bağlı yeni növ cinayətlərin meydana çıxması ilə əlaqədar olaraq daim inkişaf edir və yeni yanaşmalar axtarır.
Yəni, kriminologiya sadəcə cinayət haqqında bir nəzəriyyə deyil, cinayətkarlığın mürəkkəb problemini hərtərəfli öyrənən və onun həllinə praktiki yanaşmalar təklif edən dinamik və çoxşaxəli bir elm sahəsidir.