Kustarlıq termini, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında özünəməxsus yer tutan bir anlayışı əks etdirir. Sadəcə olaraq "kustar əməyi ilə məşğul olma" deyilməklə kifayətlənməmək lazımdır. Çünki bu terminin arxasında əsrlər boyu formalaşmış, bəşəriyyətin inkişaf tarixində mühüm rol oynamış bir istehsal üsulunun izləri dayanır. Kustarlıq, əl əməyi ilə, əsasən fərdi və ya kiçik ailə müəssisələri tərəfindən aparılan, mürəkkəb texnologiya və avadanlıq tələb etməyən istehsal prosesini təmsil edir. Bu, qədim zamanlardan bəri mövcud olan və hələ də müəyyən sahələrdə davam edən bir ənənədir.
Kustarlıq birinci növbədə sənətkarlıqla, peşəkarlıqla bağlıdır. Nəsildən-nəslə ötürülən sirlər, illiklərlə təkmilləşən ustalıq, unikal əl işləri kustarlığın əsas fərqləndirici xüsusiyyətləridir. Xalçaçılıq, zərgərlik, xalq rəssamlığı, toxuculuq – bunlar kustarlığın bəhrələrini əks etdirən sahələrin yalnız bir neçəsidir. Bu sənətlər həm maddi mədəniyyətimizin ayrılmaz hissəsidir, həm də özünün estetik dəyəri ilə seçilir.
Lakin kustarlıq termini yalnız müsbət mənaları ifadə etmir. Məcazi mənada, "kustarlıq" sözü qeyri-mütəşəkkil, planlaşdırılmamış, dağınıq və primitiv üsullarla aparılan hər hansı bir işə də aid edilə bilər. Bu mənada, "kustarlıq" effektivliyin olmamasını, sistemsizliyi, dağınıqlığı və zəif idarəetməni ifadə edir. Məsələn, bir layihənin "kustar üsulla" aparılması onun nizamsızlığını, improvizasiyalara əsaslanmasını və nəticədə uğursuzluq riskinin yüksək olmasını göstərir.
Beləliklə, "kustarlıq" termini ikili məna daşıyır. Bir tərəfdən, o, unikal əl işləri və sənətkarlıq ənənələrinin ifadəsi, digər tərəfdən isə qeyri-effektiv və planlaşdırılmamış fəaliyyəti simvolizə edir. Bu terminin mənasını dərk etmək tarixi kontekstini və istifadə edilmə şərtini nəzərə almağı tələb edir.