izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Külək – havanın üfüqi istiqamətdə hərəkəti ilə səciyyələnən dinamik atmosfer hadisəsidir. Sadəcə "yel" sözü ilə ifadə edilməkdən daha çox, külək müxtəlif sürət, istiqamət və intensivliyə malik ola bilər. Bu hərəkət, Yer səthinin qeyri-bərabər isinməsi nəticəsində yaranan təzyiq fərqlərindən qaynaqlanır. İsti hava yuxarı qalxır, soyuyur və sıxlığı azalır, soyuq, sıx hava isə bu boşluğu doldurmaq üçün hərəkətə gəlir. Bu hərəkət nəticəsində külək yaranır.

Küləyin sürəti və istiqaməti müxtəlif amillərdən, o cümlədən Yer kürəsinin fırlanması (Koriolis effekti), relyefin xüsusiyyətləri, bitki örtüyü və s. asılıdır. Zəif küləkdən tutmuş, dağıdıcı qüvvəyə malik fırtına və qasırğalara qədər müxtəlif intensivlikdə külək müşahidə olunur. Küləyin gücü Beaufort şkalası ilə ölçülür.

Külək əsrlər boyu insan həyatında mühüm rol oynayıb. Gəmiçilikdə, kənd təsərrüfatında (külək dəyirmanları), enerji istehsalında (külək turbinləri) və hətta mədəniyyət və incəsənətdə (ədəbiyyatda, musiqidə külək haqqında simvolik təsvirlər) geniş tətbiq olunub. Külək bəzən sərinlik gətirsə də, eyni zamanda quraqlığa, meşə yanğınlarına, dağıntılara və hətta insan həyatı üçün təhlükə yarada bilər. Ona görə də meteorologiya küləyin proqnozlaşdırılması və tədqiqi ilə məşğul olur.

Qısaca desək, külək sadəcə havanın hərəkəti deyil, təbiətin dinamik və qüvvətli bir təzahürüdür, həm faydalı, həm də təhlükəli ola bilər. Onun təsiri həm kiçik, həm də qlobal miqyasda hiss olunur. Küləyin öyrənilməsi, proqnozlaşdırılması və idarə edilməsi insan cəmiyyəti üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz