Küləş sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında taxıl biçinindən sonra qalan, dənin əsas hissəsindən ayrılmış və xeyli hissəsi quru çöplərdən, saman qalıqlarından ibarət olan bitki qalıqlarını ifadə edir. Sadəcə “iri saman” kimi tərif etmək, küləşin mahiyyətini tam əhatə etmir. Çünki küləş, yalnız saman deyil, taxıl bitkisinin sapı, yarpaqları və digər hissələrinin qarışığından əmələ gələn bir kütlədir.
Kənd təsərrüfatı kontekstində küləşin əhəmiyyəti böyükdür. Dənin küləşdən ayrılması, məhsulun təmizlənməsi və saxlanmasının əsas mərhələlərindən biridir. Əvvəllər bu iş əl ilə, əl əməyi ilə həyata keçirilirdisə, indi müasir texnologiyalar bu prosesi sürətləndirir və asanlaşdırır. Ancaq küləşin özünəməxsus istifadə sahələri də vardır.
Küləşin ənənəvi istifadə formalarından biri də heyvan yemi kimi istifadəsidir. Xüsusilə qış aylarında heyvanlar üçün əhəmiyyətli bir qida mənbəyidir. Bundan əlavə, küləşin tikinti materiallarında, məsələn, dam örtməsində istifadəsi də qeyd olunmuşdur. Bu istifadə üsulu, xüsusilə köhnə tikililərdə daha çox rast gəlinir və ənənəvi memarlığın bir təzahürüdür. Küləşin istifadəsində ərazinin iqlim xüsusiyyətləri də rol oynayır; məsələn, küləkli bölgələrdə dam örtüyü üçün daha az uyğun ola bilər.
Beləliklə, küləş sadəcə taxıl qalığı deyil, kənd təsərrüfatı mədəniyyətinin və ənənəvi həyat tərzinin bir göstəricisidir. Onun tərkibi, istifadəsi və əhəmiyyəti coğrafiyadan, iqlim şəraitindən və zaman keçdikcə dəyişən texnologiyalardan asılı olaraq dəyişə bilər.