Qanıqara sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "çox pərt, çox tutqun, əhvalı pozğun halda" kimi izah olunur. Lakin bu izah, sözün ifadə etdiyi duyğunu tam əhatə etmir. Qanıqara, sadəcə əhvalın pozğunluğunu deyil, daha dərin, daxili bir qaranlıq və ümidsizlik hissini, hətta bir növ fiziki tükənməni də ifadə edir. Dərin bir yorgunluq, ümidsizliyin dərinliyindən doğan bir qaranlıq... Bu, əhvalın sadəcə "pozğun" olmağından daha çoxdur.
Sözün "qan" hissəsi, qaranlığın həqiqi və fiziki bir təsiri olduğunu, sanki qaranlıq qanın damarlara yayıldığını təsvir edir. "Qara" isə bu qaranlığın rəngini, dərinliyini və qorxunc təsirini vurğulayır. Beləliklə, "qanıqara" sözü, yalnız əhvalın deyil, həm də bədənin, ruh halının ağır bir vəziyyətini təsvir edən, emosional və fiziki yorğunluğu birləşdirən bir təsvir vasitəsidir.
Misal olaraq verilən cümlədə ("Dəniz buruğundan daha da qanıqara qayıtmış Qüdrət, Laləni yuxudan oyatmadı") Qüdrətin yalnız əhvalının deyil, dənizdəki səfərdən çox yorulduğunu, bədəninin və ruhunun qaranlıqla büründüyünü görürük. O, o qədər tükənmişdir ki, hətta sevgilisini oyada biləcək qədər enerjisi yoxdur. Bu, "qanıqara" sözünün gücünü və ifadə etdiyi kompleks duyğuları daha aydın şəkildə göstərir.
Yekun olaraq, "qanıqara" sadəcə bir lüğət mənasından daha çoxdur. Bu, ədəbi bir ifadə, bir metafora olaraq dərin emosional və fiziki tükənməni, ümidsizliyi və iç qaranlığı təsvir edən güclü bir söz birləşməsidir.