Pozğun (sif.) Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "əxlaqsız, əxlaqı pis" mənasında izah olunsa da, bu tərif sözün bütün mənalı çalarlarını tam əhatə etmir. Daha dəqiq və geniş izahı aşağıdakı kimi verə bilərik:
Pozğun sözü əxlaqi normalardan kənarlaşmanı, qəbul edilmiş qayda-qanunlara, əxlaq prinsiplərinə, sosial norma və dəyərlərə uyğunsuzluğu ifadə edir. Bu uyğunsuzluq müxtəlif sahələrdə özünü göstərə bilər:
1. Əxlaqi Pozğunluq: Bu, sözün ən çox rast gəlinən və lüğətlərdə əsas mənası kimi göstərilən tərəfidir. Əxlaqsızlıq, əxlaqı pislik, rəzillik, fəsadsızlıq, ədəbsizlik, vicdansızlıq kimi mənaları əhatə edir. Misal olaraq, "pozğun həyat tərzi", "pozğun əxlaq", "pozğun davranış" ifadələrini göstərmək olar. Verilmiş nümunə cümləsində də ("Sizin məktəbin tələbəsi Mahmud Mərdanoğlu dünən axşam bir dəstə pozğun adamlarla qumar oynayırmış") bu məna nəzərdə tutulur; Mahmudun əxlaqına, davranışına dair mənfi bir qiymətləndirmə əks olunur.
2. Qayda-Qanun Pozuntusu: Pozğun sözü qayda-qanunlara, quruluşlara, nizama uyğunsuzluq mənasında da işlənə bilər. Məsələn, "pozğun ictimai quruluş", "pozğun sistem", "pozğun iqtisadiyyat" ifadələrində sosial, iqtisadi və siyasi sistemlərdəki qüsurları, nəzarətsizlik və anarxiyanı ifadə edir.
3. Fiziki Pozğunluq (Nadir hallarda): Bəzi dialektlərdə, nadir hallarda, pozğun sözü fiziki quruluşda, quruluşun dağıntısında da istifadə oluna bilər. Məsələn, "pozğun bina", "pozğun yol" kimi ifadələr (bu istifadə ümumi deyildir).
Etimologiyası: "Pozğun" sözü "pozmaq" felindən törəmişdir. "Pozmaq" isə əşyanın, quruluşun və ya vəziyyətin normal halından çıxarılmasını, dağıdılmasını, korlanmasını bildirir. Beləliklə, "pozğun" əsasən bir şeyin pozulmuş, normal halından kənarlaşmış vəziyyətini ifadə edir.
Cümlədə istifadəsi: "Pozğun" sifəti adətən insanlar, davranışlar, sistemlər və ya vəziyyətlər haqqında mənfi qiymətləndirmə ifadə etmək üçün işlədilir. Cümlədə istifadəsi müxtəlif kontekstlərdən asılı olaraq dəyişə bilər.