Qansızlıq (Anemiya): Qansızlıq, tibbdə anemiya olaraq bilinən, qanın oksigen daşıma qabiliyyətinin azalması ilə xarakterizə olunan bir vəziyyətdir. Bu azalma, qanda qırmızı qan hüceyrələrinin (eritrositlər) sayının azalması, hər bir qırmızı qan hüceyrəsində hemoqlobin miqdarının azalması və ya hər iki halın birlikdə baş verməsi ilə əlaqədardır. Hemoglobin, qırmızı qan hüceyrələrinin tərkibində olan və oksigeni ağciyərlərdən bədənin digər hissələrinə daşıyan bir proteindir.
Qansızlığın bir çox səbəbi var. Bunlara aşağıdakılar daxildir:
- Dəmir çatışmazlığı: Bədənin kifayət qədər dəmir ala bilməməsi, qırmızı qan hüceyrələrinin istehsalını azaldır. Bu, ən çox yayılmış qansızlıq növüdür.
- B12 vitamini və fol turşusu çatışmazlığı: Bu vitaminlər qırmızı qan hüceyrələrinin normal inkişafı üçün vacibdir. Onların çatışmazlığı, megaloblastik anemiyaya səbəb olur.
- Qırmızı qan hüceyrələrinin artıq dağılması (hemoliz): Bədənin qırmızı qan hüceyrələrini normal sürətdən daha tez dağıtması nəticəsində yaranır. Bu, müxtəlif genetik xəstəliklər və ya müəyyən dərmanlar səbəbindən baş verə bilər.
- Sümük iliyi xəstəlikləri: Sümük iliyi qırmızı qan hüceyrələri istehsalında problem yaşarsa, qansızlıq inkişaf edə bilər. Leukemiya və ya aplastik anemiya kimi xəstəliklərə nümunə göstərmək olar.
- Qan itkisi: Ağır qanaxma, məsələn, qastrit, yaralar və ya travma nəticəsində qansızlıq meydana gələ bilər.
Qansızlığın əlamətləri yüngüldən ağıra qədər dəyişə bilər. Bunlara yorğunluq, halsızlıq, solğunluq, nəfəs darlığı, başgicəllənmə və ürək döyüntüsü daxildir. Diaqnoz üçün qan testləri aparılır və müalicə səbəbə görə dəyişir. Müalicədə dəmir preparatları, B12 vitamini, fol turşusu əlavələri və ya qan köçürülməsi ola bilər. Ciddi hallarda, sümük iliyi transplantasiyası tələb oluna bilər.
Qansızlıq ciddi bir tibbi vəziyyət ola bilər və vaxtında müalicə edilmədikdə ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Yuxarıda sadalanan əlamətlərdən hər hansı birini hiss etsəniz, dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir.