Qaranəfəs zərfi, tələsik, həyəcanlı və nəfəs-nəfəsə bir şəkildə hərəkət etməyi ifadə edir. Sözün kökünə nəzər salsaq, "qaran" qaranlıq, qatı, sıx mənalarını daşıdığından, "qaranəfəs" ifadəsi yalnız sürətli hərəkəti deyil, həm də bu hərəkətin nəfəsin daralmasına, bədənin yorğunluğa düşməsinə səbəb olan bir intensivliyi əks etdirir. Tövşüyə-tövşüyə gəlmək kimi ifadələr də bu mənanı gücləndirir.
Qaranəfəs olmaq sadəcə sürətli getmək deyil, özündə həm fiziki, həm də emosional bir yüklənməni ehtiva edir. Bu, tələsik bir işə, vacib bir görüşə, yaxud da qorxu və narahatlıq içərisində edilən bir hərəkət ola bilər. Yuxusuzluqdan sonra uzun yolu qaranəfəs gəlməkdən başın ağrıması da bu mənanın aydın təsdiqidir: Burada həm yorulma, həm də narahatlıq ifadə olunur.
Maraqlı bir yanaşma olaraq, "qaranəfəs" sözündəki "qaran" hissəsinin "qaranlıq" mənasından daha çox "sıx", "dar" mənalarını önə çəkmək olar. Beləliklə, "qaranəfəs" ifadəsi nəfəsin sıxılmasını, asan nəfəs almaqda çətinlik çəkilməsini də ifadə edə bilər. Bu, sözün ifadə etdiyi tələsikliyin səbəbini və təsirini daha dolğun şəkildə ortaya qoyur.
Ümumiyyətlə, "qaranəfəs" yalnız bir hərəkət təsviri deyil, o hərəkətin arxasında duran səbəbləri və nəticələrini də əks etdirən, zəngin məna ehtiva edən bir sözdür. Dilçilik baxımından da maraqlıdır, çünki bir neçə mənanı birləşdirir və konkret bir situasiyanı çox effektiv şəkildə təsvir edir.