izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qart-qart: Azərbaycan dilinin zəngin fonetik imkanlarını əks etdirən bu söz, bərk və ya kövrək bir cismi dişləmə, gəmirib yemək və ya qaşımaq zamanı çıxan səsi təsvir edir. Sadəcə bir səs təqlidi olaraq qalmayaraq, əşyanın toxuması, sərtliyi və ya kövrəkliyi haqqında dinləyiciyə məlumat verir. Məsələn, "xiyarı qart-qart dişləyib yedi" cümləsindəki "qart-qart" həm xiyarın sərtliyinin, həm də yeyən şəxsin dişləmə hərəkətinin intensivliyini ifadə edir.

Sözün yarandığı səs təqlidi mexanizmi, dilə xas olan təbiətə uyğunluğunu göstərir. Qısa, iti səslərin təkrarı (qart-qart) əşyanın qırılmasına, parçalanmasına doğru gedən bir prosesi canlandırır. Bu, sadəcə səsi təsvir etməklə kifayətlənməyib, həm də həmin səsə səbəb olan hərəkətin təsvirini verir.

Qart-qart kimi sözlər, Azərbaycan dilinin ifadəliliyini və səs-boya zənginliyini nümayiş etdirən ən bariz nümunələrindəndir. Onlar, yalnız sözlərin həqiqi mənasını deyil, həm də sözlərin arxasında gizlənən emosiyaları, hissləri və ətraf aləmin detalarını ifadə etməyə imkan verir. Belə səs-təqlidi sözlərin dilin canlılığının və davamlı inkişafının əyani sübutudur.

Ədəbiyyatda da "qart-qart" kimi sözlərdən ustalıqla istifadə olunur. Onlar, əsərin realistliyini artırır, oxucuya daha canlı təsəvvürlər yaradır və əsərin üslubuna özünəməxsus bir kolorit qatır. Bu səbəbdən, "qart-qart" sadəcə lüğətlərdə yer alan bir söz deyil, dil tarixinin və ədəbiyyatın ayrılmaz bir hissəsidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz