Qatran (ərəbcədən) – bəzi ağac növlərinin qabıqlarından və ya daş kömürün quru distilləsindən əldə edilən qara, yapışqan, xarakterik kəskin iyli bir maddədir. Zift kimi də tanınan qatran, əsrlər boyu müxtəlif məqsədlər üçün insan tərəfindən istifadə olunmuşdur. Onun unikal xüsusiyyətləri – yapışqanlığı, sukeçirməzliyi və antimikrob təsiri – onu həm sənayedə, həm də ənənəvi tibbdə əvəzsiz etmişdir.
Tarixən, qatran gəmiqayırmada geniş tətbiq olunmuş, gəmilərin gövdəsini sudan qorumaq üçün istifadə edilmişdir. Qədim zamanlardan bəri su keçirməzliyini təmin etmək üçün ağacdan hazırlanmış əşyaların, damların və digər konstruksiyaların örtülməsində istifadə olunmuşdur. Bundan başqa, qatranın antiseptik xüsusiyyətləri yaraların dezinfeksiyası və müalicəsində rol oynamışdır.
Müasir sənayedə qatran, müxtəlif materialların istehsalında – məsələn, yol örtükləri, dam örtükləri, yapışqanlar və s. – əsas komponent kimi istifadə olunur. Neft emalı sənayesində də qatranın əhəmiyyəti böyükdür. Onun kimyəvi tərkibi olduqca mürəkkəbdir və müxtəlif üzvi birləşmələrdən ibarətdir. Fərqli xammaldan alınan qatranların xüsusiyyətləri də bir-birindən fərqlənir. Məlumat üçün, qatranın əsas komponentlərindən biri də qatran turşularıdır.
Qatran, həm də müəyyən növ bitkilərin təbii ifrazatı ola bilər. Məsələn, bəzi ağacların qabıqlarından axan yapışqan maddələr də qatran növünə aid edilə bilər. Beləliklə, "qatran" termini, kimyəvi tərkibindən asılı olaraq, bir sıra fərqli maddələri əhatə edən geniş bir anlayışdır.