Qeyri-leqal (ər. qeyri + fr. légal) sifəti, qanunsuzluq, qadağançılıq mənasını ifadə edir. Bu termin, əslində, iki fərqli dilin – ərəb və fransız dillərinin birləşməsindən yaranmışdır. "Qeyri" ərəb mənşəli olub "dəyişik", "əks", "əksinə" mənalarını verir, "leqal" isə fransız sözü olub "qanuni", "qanuna uyğun" mənalarını daşıyır. Beləliklə, "qeyri-leqal" sözü "qanuna uyğun olmayan", "qanunsuz" mənasını bildirir.
Qeyri-leqal fəaliyyət, qanunvericiliyə zidd olan hər hansı bir iş, əməliyyat və ya davranışı əhatə edir. Bu, sadəcə kiçik qanun pozuntularından tutmuş, ciddi cinayətlərə qədər geniş spektrdə ola bilər. Qeyri-leqal fəaliyyətlərin arxasında müxtəlif səbəblər dayana bilər: maddi mənfəət əldə etmək istəyi, siyasi motivlər, şəxsi qisas və ya başqa nədənsə qanunun tələblərinə tabe olmaq istəməmək.
Qeyri-leqal fəaliyyətlə məşğul olanlar tez-tez gizli şəraitdə işləməyə məcbur olurlar, çünki onların fəaliyyəti qanunla qadağan olunub və aşkar olunması halında ciddi cəzalarla üzləşə bilərlər. Bu gizlilik, əlaqələrin və əməliyyatların izsiz aparılmasına yönəlib, nəticədə cəmiyyətə ciddi zərər vurma riski yaranır.
Qeyri-leqal sözünün istifadə edildiyi kontekst, sözün əhatə etdiyi mənanı dəqiqləşdirməyə kömək edir. Məsələn, “qeyri-leqal əmək”, “qeyri-leqal ticarət”, “qeyri-leqal miqrasiya” kimi ifadələr müxtəlif qanun pozuntularını ifadə edir. Hər bir halda, qeyri-leqal hərəkətlər hüquqi nəticələrə səbəb olur və cəmiyyətin rifahını təhlükəyə atır.