izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qəbahət (ər. قَبحَة - qabəhə) sözü Azərbaycan dilində çirkin, yaramaz, əxlaqsız və ya qanunsuz sayılan bir hərəkət, iş və ya vəziyyəti ifadə edir. Sadəcə "çirkin iş" deməkdən daha geniş bir məna kəsb edərək, həm əxlaqi, həm də hüquqi baxımdan qəbuledilməz olan halları əhatə edir. "Çirkin hərəkət" ifadəsi daha çox fiziki və ya estetik bir çirkinliyi nəzərdə tutsa da, qəbahət daha çox mənəvi və ya sosial bir qüsuru bildirir.

Qəbahət anlayışı, hərəkətin özü ilə yanaşı, onun törətdiyi nəticələrə də əsaslanır. Yəni bir hərəkət, təkcə çirkin görünməsi ilə deyil, həm də sosial nizamı pozması, başqalarına ziyan vurması və ya qəbuledilməz nəticələrə səbəb olması ilə qəbahət sayıla bilər. Bu baxımdan, qəbahət, “qüsur”, “nöqsan” və “günah” kimi anlayışlarla da sıx əlaqədardır, lakin onlardan daha geniş və çox zaman daha ağır bir məna daşıyır.

Məsələn, yalan danışmaq, oğurluq etmək, vədəsiz olmaq kimi hərəkətlər qəbahət sayıla bilər. Bu hərəkətlər həm əxlaqi normalara, həm də qanunlara ziddir və sosial münasibətlərə zərər verirlər. Qəbahətin dərəcəsi isə hərəkətin ağırlığına, nəticələrinin miqyasına və hərəkəti törədən şəxsin niyyətinə görə dəyişə bilər.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, ərəb dilindən götürülmüş "qəbahət" sözünün kökü olan "qəbih" (قَبِيح) sözü "çirkin", "yaramaz", "xoşagəlməz" mənalarını verir. Bu kökdən törəmiş "qəbahət" sözü isə bu mənanın daha konkret və geniş bir tətbiqini əks etdirir. Beləliklə, qəbahət, sadəcə çirkin bir hərəkətdən daha çox, sosial və əxlaqi normaları pozan, qəbuledilməz sayılan bir əməli ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz