izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qədir (ərəb mənşəli söz) – dəyər, qiymət, əhəmiyyət, hörmət, etibar, ləyaqət, şərəf kimi bir-biri ilə sıx bağlı mənaları əhatə edən bir anlayışdır. Sadəcə "qiymət" demək kifayət etmir, çünki qədir, maddi qiymətdən daha çox, mənəvi dəyəri, əhəmiyyəti, insanın gözündəki yerini, hörmətini ifadə edir.

Bir şeyin "qədri" onun maddi dəyəri ilə yanaşı, onun nadirliyi, əmək sərf olunması, tarixi əhəmiyyəti, estetik dəyəri və ya simvolik yükü ilə də müəyyən edilir. Məsələn, əl işi olan bir xalının qədri, fabrikdə istehsal olunan bir xalının qədrindən fərqlidir. Çünki əl işi olan xalıya bənzərsizliyi, sənətkarın əməyi və sənətinin əksi olan mənəvi bir dəyər əlavə olunur.

İnsanlarla bağlı istifadə edildikdə isə "qədir" sözü, o insanın cəmiyyətdəki mövqeyini, hörmətini, ləyaqətini, əxlaqını və etibarını əks etdirir. Qədri yüksək olan insan, əməlləri, xasiyyəti, davranışı ilə hörmət qazanan, etibar edilən, sözünə əməl edilən bir insandır. "Qədrini bilmək" ifadəsi isə bu hörməti, dəyəri tanımaq, ona layiqincə qiymət vermək, qayğı göstərmək mənasını daşıyır.

Tarixi kontekstdə də "qədir" anlayışı əhəmiyyətli yer tutur. Qədir gecəsi kimi dini bayramlar da bu anlayış ətrafında formalaşmışdır. Bu gecənin "qədri", Allahın peyğəmbərə olan lütf və rəhmtinin böyüklüyünü, Quranın insanlar üçün əhəmiyyətini və imanın qüdrətini ifadə edir. Beləliklə, "qədir" anlayışı həm maddi, həm də mənəvi aləmdə böyük əhəmiyyətə malik olan çoxcəhətli bir termindir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz