Qəfildən sözü Azərbaycan dilində zərf kimi işlənir və gözlənilməzliyi, birdən-birə baş verməyi ifadə edir. "Birdən", "birdən-birə", "gözlənmədən", "xəbərsiz", "ansızın" sözləri ilə sinonimdir. Hadisənin sürpriz, gözlənilməz və tez bir zamanda baş verməsini vurğulayır. Bu söz, həm müsbət, həm də mənfi mənalı hadisələri təsvir edərkən istifadə oluna bilər; məsələn, qəfildən xoş bir xəbər almaq və ya qəfildən qarşılaşmaq kimi.
Qəfildən baş verən hadisələr insanı həyəcanlandıra, təəccübləndirə və ya hətta qorxuda bilər. Bu sözün ifadə etdiyi ani və gözlənilməzlik, hadisəyə emosional bir rəng qatır. Məsələn, "Qəfildən yağış yağmağa başladı" cümləsində hadisənin sürəti və gözlənilməzliyi vurğulanır. "Qəfildən vurmaq" ifadəsi isə hücumun birdən-birə, gözlənilmədən edilməsini bildirir və əsasən mənfi bir konteksdə işlənir.
Ədəbiyyatda qəfildən sözü, hadisələrin gedişatını dəyişən, sürpriz elementləri ortaya qoyan, oxucuda təəccüb və maraq oyadan bir vasitə kimi istifadə olunur. Misal olaraq verilən "Nəbigil qəfildən [bəylərin] qabağına çıxıb atlarını saxladılar" cümləsində, nəbiqillərin gözlənilməz görünməsi və hərəkətinin ani olması hadisəyə dramatiklik əlavə edir və oxucuya hadisənin sürətli inkişafını göstərir.
Beləliklə, "qəfildən" sözü, sadə görünüşünə baxmayaraq, ədəbiyyatda və gündəlik nitqdə hadidələrin ifadəsində əhəmiyyətli rol oynayır və aniliyi, gözlənilməzliyi və sürprizi yüksək dərəcədə ifadə edir.