Qələvilik, bir maddənin qələvi xassələrini göstərən bir ölçüdür. Sadəcə "qələvi ilə doyma dərəcəsi" ifadəsi qələvilik anlayışını tam əhatə etmir. Daha dəqiq desək, qələvilik bir həllın və ya maddənin hidroksid ionları (OH⁻) konsentrasiyasının miqdarını və ya hidrogen ionları (H⁺) konsentrasiyasının əksinə göstərir. Yüksək qələvilik yüksək OH⁻ konsentrasiyasını, yəni az H⁺ konsentrasiyasını bildirir.
Qələviliyin ölçülməsi üçün müxtəlif üsullar mövcuddur, ən çox istifadə ediləni pH miqyasının köməyi ilə ölçülməsidir. pH miqyasında 7 neytral, 7-dən aşağı turşuluq, 7-dən yuxarı isə qələvilik göstərir. pH miqyasının hər bir vahidi hidrogen ion konsentrasiyasında 10 dəfəlik dəyişiklik deməkdir. Məsələn, pH 10 olan bir həll pH 9 olan həllə müqayisədə 10 dəfə daha qələvidir. pH miqyasından başqa, qələviliyi titrləmə üsulu ilə də ölçmək mümkündür.
Qələvilik torpaq kimyası, su kimyası, biokimya və sənaye kimyası kimi müxtəlif sahələrdə mühüm rol oynayır. Torpaqların qələviliyi bitkilərin böyüməsinə təsir edir. Suyun qələviliyi içməli suyun keyfiyyətini müəyyən edir. Bioloji sistemlərdə qələvilik fermentlərin fəaliyyəti və hüceyrənin normal funksiyası üçün vacibdir. Sənayedə qələvi maddələr müxtəlif proseslərdə, məsələn, sabun istehsalında geniş istifadə olunur. Qələviliyin həm faydalı, həm də zərərli təsirləri ola bilər. Yüksək qələvilik bəzi metalların korroziyasına səbəb ola bilər, eyni zamanda bəzi kimyəvi reaksiyalar üçün əlverişli mühit yaradır.
Qısacası, qələvilik sadəcə bir maddənin qələvi ilə doyma dərəcəsi deyil, həmçinin həmin maddənin kimyəvi xassələrini və müxtəlif sistemlərdəki rolunu müəyyən edən bir ölçüdür. Onun dəqiq ölçülməsi və təhlili bir çox sahədə vacibdir.