Qəlyə Azərbaycan mətbəxinin sevilən və zəngin tarixə malik ərzaqlarından birilərinin adıdır. Sadəcə "lobya, balqabaq, badımcan və s.-dən bişirilən xörək" kimi qısa tərifdən daha çox, qəlyənin özünəməxsus dad və hazırlanma üsulları vardır.
Əslində "qəlyə" sözü müxtəlif tərəvəzlərin qarışığından hazırlanan, əsasən qatı və ya orta qatı formada bişirilən bir xörəyi ifadə edir. Lobya, balqabaq, badımcan kimi sadalanan tərəvəzlər klassik tərkib hissələri olsa da, qəlyənin reseptləri bölgədən bölgəyə, hətta ailədən ailəyə dəyişir. Pomidor, bibər, soğan, yerkökü, kartof və digər mövsümi tərəvəzlər də qəlyənin dadını zənginləşdirən əlavə komponentlərdir.
Qəlyənin hazırlanma üsulu da müxtəlifdir. Bəzi bölgələrdə qazanda, odun üstündə bişirilən qəlyənin özünəməxsus ətri və dadı vardır. Digər bölgələrdə isə qəlyə qazan, sobada və ya müasir üsullarla hazırlana bilər. Əsas məqam isə tərəvəzlərin tam bişməsi və xörəyin yumşaq, lakin forması saxlanılmış halda olmasıdır. Dadını gücləndirmək üçün müxtəlif ədviyyatlardan, otlardan və əlbəttə ki, yağdan istifadə olunur.
Qəlyə sadəliyi ilə yanaşı, zəngin dadı və qidalı olması ilə də seçilir. Yaz-yay aylarında bol tərəvəz bolluğu ilə hazırlanan qəlyə, qış aylarında konservləşdirilərək də saxlanıla bilər və uzun müddət ərzində yemək masasının bəzəyi ola bilər. Beləliklə, qəlyə sadəcə bir xörək deyil, Azərbaycan mətbəxinin ənənəsini və zənginliyini əks etdirən bir mədəni irsi də təmsil edir.