Qəməri sifəti ərəb mənşəli olub ("قَمَرِيّ" - qaməriyy) "aya aid olan", "ayın" mənasını verir. Bu söz, əsasən, ayın hərəkətləri ilə bağlı olan hadisələr və ölçüləri təsvir etmək üçün işlədilir. Yəni, hər hansı bir şeyin ayla əlaqədar olduğunu, ayın təsiri altında olduğunu və ya ayın özəlliklərini daşıdığını bildirir.
Ən çox rast gəldiyimiz istifadəsi "qəməri il" ifadəsindədir. Qəməri il, günəş ilindən fərqli olaraq, Ayın Yer ətrafında tam bir dövr etməsinə əsaslanan təqvim ilinə deyilir. Günəş ili Yer kürəsinin Günəş ətrafında tam bir dövr etmə müddətinə əsaslanır (təxminən 365 gün), qəməri il isə Ayın Yer ətrafındakı tam dövrü əsas götürür (təxminən 354 gün). Bu fərq, qəməri təqvimlərin günəş təqvimlərindən daha qısa olmasına səbəb olur. Qəməri təqvimlərdə ayın fazalarına əsaslanan bayramlar və dini hadisələrin vaxtı müəyyənləşdirilir.
Qəməri sözü yalnız "il" ilə deyil, digər sözlərlə də birlikdə işlənə bilər. Məsələn, "qəməri təqvim", "qəməri ay", "qəməri günəş tutulması" kimi ifadələr də qəməri sözünün mənasını dəqiq şəkildə əks etdirir. Bu ifadələr ayın mövqeyi, fazası və ya ayla əlaqədar hadisələri ifadə etmək üçün istifadə olunur.
Beləliklə, "qəməri" sadəcə "aya aid olan" mənasından daha geniş bir anlayışı əhatə edir və ayın müxtəlif aspektləri ilə bağlı hadisələri, ölçüləri və təqvim sistemlərini ifadə etmək üçün istifadə olunan bir termindir. Onun kökləri ərəb dilində olsa da, müxtəlif dillərdə, o cümlədən Azərbaycan dilində geniş istifadə olunur və elmi, dini və gündəlik həyatda öz yerini tapmışdır.