Qəni (ər.) – köhnəlmiş bir söz olub, "varlı", "dövlətli", "zəngin" mənalarını ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə bu üç sinonimlə məhdudlaşsa da, sözün köklərindən və ədəbiyyatda istifadəsindən daha geniş bir məna dünyası ortaya çıxır.
"Qəni" sadəcə maddi var-dövləti deyil, həm də imkanları, gücü, nüfuzunu ifadə edir. Zənginliyin yanında, səxavət, cömertlik kimi keyfiyyətlərlə də əlaqələndirilir. Nəsiminin misrasında olduğu kimi, "qəni" olan şəxs öz var-dövlətini, imkanlarını digərlərinə yardım etmək üçün istifadə edən, cömert bir insanı təsvir edir. Bu baxımdan, "qəni" sadəcə bir maliyyə vəziyyətini deyil, bir sosial və etik vəziyyəti də təmsil edir.
Köhnəlmiş söz olmasına baxmayaraq, "qəni"nin Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsus yeri var. Sözün seçilməsi, şairin təsvir etdiyi şəxsi daha dolğun, daha rəngarəng təqdim etməsinə imkan verir. "Qəni" sözü, əsərdə sadəcə bir faktı bildirmir, həm də müəllifin həmin şəxs haqqında əlavə məlumatlar verməsinə, onun xarakterini daha aydın şəkildə oxucuya çatdırmasına kömək edir.
Beləliklə, "qəni" sözünün mənası, sadəcə lüğətlərdəki qısa izahlarla məhdudlaşmır. Ədəbi kontekst, sözün tarixi kökləri və istifadə olunduğu əsərin ümumi məzmunu nəzərə alınaraq, "qəni"nin daha geniş, daha dəqiq və daha rəngarəng bir məna kəsb etdiyini görürük. Bu, sözün zəngin dil tariximizdəki əhəmiyyətini bir daha vurğulayır.