izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qəsidəxan (ər. qəsidə və fars. …xan) sözü köhnə Azərbaycan dilində istifadə olunan bir termindir. Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "qəsidə"nin ərəb mənşəli olub uzun, ədəbiyyatda mədh və ya rəvayət xarakterli şeirlər üçün istifadə edilən bir söz olduğunu görərik. "Xan" isə farsca mənşəli olub, "yer", "məkan", "ev" mənalarında işlənən bir söz olub, eyni zamanda hökmdar, başçı mənalarını da özündə ehtiva edir.

Beləliklə, "qəsidəxan" sözünün tam mənası "qəsidə oxuyanların yeri", "qəsidə məclisi" və ya daha geniş mənada "qəsidə söyləyən şairlərin məskunlaşdığı və ya toplaşdığı yer" kimi izah edilə bilər. Bu yer, bir saray, mədrəsə, ədəbi məclis və ya hətta bir ev də ola bilərdi. Qəsidəxan, yalnız qəsidə oxuyanların deyil, həm də qəsidə dinləyənlərin toplaşdığı, poetik bir mühitin hökm sürdüyü məkan olaraq təsəvvür edilməlidir.

Köhnə dövrlərdə, xüsusilə də şairlərə və ədəbiyyata verilən dəyərin yüksək olduğu əsrlərdə, qəsidəxanlar ədəbiyyatın inkişafında mühüm rol oynayırdı. Bu məkanlarda şairlər öz əsərlərini oxuyur, tənqid olunur, fikir mübadiləsi aparır, yeni ədəbi əsərlərə ilham tapırdılar. Beləliklə, qəsidəxanlar sadəcə bir yer deyil, həm də ədəbiyyatın nəbzini tutan, yeni yaradıcılıqların meydana gəldiyi bir mərkəz idi. Bu gün "qəsidəxan" sözü nadir hallarda istifadə olunsa da, tarixi konteksti və ədəbi əhəmiyyəti nəzərə alınaraq, ədəbiyyat tarixinin bir parçası kimi qalmaqdadır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz