Qırxçəllək – Azərbaycan kənd təsərrüfatında əsrlər boyu istifadə edilən, suyun quyudan çıxarılması üçün nəzərdə tutulmuş sadə, lakin effektiv bir mexanizmdir. Adi bir qazan və ya çəlləkdən fərqli olaraq, qırxçəllək, adından da göründüyü kimi, bir-birinə bağlanmış çoxlu sayda kiçik çanaqdan (adətən 40 ədəd, bu rəqəm dəqiq deyil, çanaqların sayı quyunun dərinliyindən və digər amillərdən asılı olaraq dəyişə bilər) ibarətdir. Bu çanaqlar möhkəm bir zəncir və ya lent vasitəsilə bir-birinə bağlanır və bu sistem qayırma mexanizmi ilə (əl ilə və ya heyvan gücü ilə işləyən qayırma) hərəkət etdirilir.
Qırxçəlləyin əsas üstünlüyü, bir dəfədə çox miqdarda suyun quyudan çıxarılmasına imkan verməsidir. Hər bir kiçik çanağın su tutma həcmi az olsa da, çanaqların sayının çoxluğu nəticəsində bir qayırmada əhəmiyyətli miqdarda su əldə etmək mümkün olur. Bu, suyun əl ilə qazanla çıxarılması ilə müqayisədə daha səmərəli və vaxt qazandıran bir üsuldur. Beləliklə, qırxçəllək əsrlər boyu kənd təsərrüfatında, xüsusilə də su mənbəyi məhdud olan ərazilərdə suvarma üçün əvəzsiz bir vasitə olaraq xidmət göstərmişdir.
Qırxçəlləyin konstruksiyası sadə olsa da, onun hazırlanması müəyyən bacarıq və dəqiqlik tələb edir. Çanaqların ölçülərinin və aralarındakı məsafənin düzgün seçilməsi, zəncirin və ya lent əlaqəsinin möhkəmliyi qırxçəlləyin işləmə effektivliyini birbaşa təsir edir. Qırxçəlləyin hazırlanması və istifadəsi əsrlər boyu nəsildən-nəsilə ötürülən bir sənət olaraq qalmış, kənd həyatının ayrılmaz bir parçası olmuşdur. Bu gün qırxçəlləklər daha az istifadə olunsa da, onlar Azərbaycanın maddi mədəniyyətinin mühüm bir elementi olaraq tarixdə öz yerini tutmuşdur və kənd həyatının tarixini araşdırmaqda əhəmiyyətli bir mənbədir.