Qısılmaq fellinin əsas mənası bir cismin digər cisimlərin arasında qalıb sıxılmasına, bərk sıxılmasına aiddir. Bu, fiziki bir prosesdir, hansı ki, obyekt hərəkət etmək qabiliyyətini itirərək dar bir məkan içərisində sıxışdırılır. Misal üçün, “barmağım qapının arasında qısıldı” ifadəsi bu mənanı dəqiq əks etdirir. Barmaq qapının iki yarısı arasında məhbus qalır və onun hərəkəti məhdudlaşır.
Lakin, “qısılmaq” yalnız fiziki sıxılmanı deyil, həm də məcazi mənaları ehtiva edir. Məsələn, bir insanın müəyyən bir vəziyyətə, məkana və ya ətrafa sıxışdırılması da “qısılmaq” felinin məcazi mənası ilə ifadə oluna bilər. Belə ki, “özünü dar bir otaqda qısıldı hiss etdi” və ya “çoxlu insan içərisində özünü qısıldı hiss etdi” ifadələrində “qısılmaq” yalnız fiziki sıxılmanı deyil, həm də psixoloji sıxıntı, rahatsizlik və təzyiq hissini ifadə edir. Bu, insanın məhdudlaşdırılmış bir mühitdə özünü azad və sərbəst hiss etməməsindən irəli gəlir.
Daha geniş mənada, “qısılmaq” hər hansı bir maneə, məhdudiyyət və ya təzyiq altında qalmağı, həmçinin imkanların azalmasını, inkişafın ləngiməsini də ifadə edə bilər. Məsələn, “iqtisadi böhran zamanı bizneslərimiz qısıldı” ifadəsi iqtisadi çətinliklər səbəbindən biznes fəaliyyətinin məhdudlaşmasını göstərir. Beləliklə, “qısılmaq” sözü həm fiziki, həm də məcazi, həm konkret, həm də abstrakt mənalarda istifadə oluna bilən çoxşaxəli bir sözdür.
Maraqlı bir fakt olaraq qeyd edək ki, “qısılmaq” feli bir çox dilə bənzər mənalarda keçir və dünyanın müxtəlif mədəniyyətlərində sıxıntı, məhdudiyyət və təzyiq hisslərinin ifadəsində geniş istifadə olunur. Bu, insan təcrübəsində məhdudluq və sıxıntı hisslərinin universal olduğunu göstərir.