Qisas (ərəbcədən) – ədalətin bərpası, haqsızlığa görə verilən cəza, intiqam hissinin ifadəsi kimi başa düşülən mürəkkəb bir anlayışdır. Sadəcə “intiqam” sözü ilə əvəz etmək qisasın bütün çalarlarını tam əks etdirmir. Çünki qisas yalnız şəxsi istəklə, qəzəblə deyil, həm də hüquqi, dini və ya sosial normalar əsasında həyata keçirilə bilər.
Qisas, edilmiş pisliyin, zülmün, haqsızlığın əvəzinin çıxarılması deməkdir. Bu, zərər çəkmiş tərəfin öz hüquqlarını müdafiə etmək istəyinin ifadəsidir. Ancaq bu istək sadəcə qəzəb və intiqam hissləri ilə deyil, həm də ədalət hissi ilə əlaqələndirilə bilər. Qisasın motivləri müxtəlifdir: haqqın bərpası, balansın bərqərar olunması, cəzanın verilməsi və gələcəkdə oxşar hadisələrin qarşısının alınması.
Tarix boyu qisas anlayışı müxtəlif mədəniyyətlərdə və hüquq sistemlərində fərqli şəkildə təfsir olunmuşdur. Bəzi cəmiyyətlərdə qisas şəxsi səviyyədə, qan qanla yuyulur prinsipi əsasında həyata keçirilirdi (Talion prinsipi). Digər cəmiyyətlərdə isə qisas dövlətin və ya hüquq sisteminin səlahiyyətinə verilmişdir. Müasir hüquq sistemlərində qisas anlayışı daha çox cəza prinsipi ilə əvəz olunmuş, lakin bəzi hallarda, məsələn, qurbanın ailəsinin hüquqlarının təmin edilməsi baxımından öz əksini tapır.
Qisasın mənfi tərəfləri də var. Sonsuza qədər davam edən qisas dövrələri, qarşılıqlı düşmənçiliklər, ictimai qarışıqlıq yarada bilər. Buna görə də, müasir cəmiyyətlər qisası məhdudlaşdırmağa, ədalətin bərpası üçün daha sivil və səmərəli yollar axtarmağa çalışırlar. Lakin qisasın mənəvi və psixoloji aspektləri hələ də mübahisə mövzusudur.