izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Qondarmaq felinin əsas mənası uydurmaq, yəni mövcud olmayan bir şeyi varmış kimi təqdim etmək, öz zəhnindən, təxəyyülündən çıxararaq yaratmaq deməkdir. Bu, sadəcə bir şeyin yalançı şəkildə ortaya qoyulması deyil, həm də əslində olmayan bir hadisəni, şəxsiyyəti, ya da məlumatı realmış kimi göstərmək deməkdir. Qondarmaq həmçinin, mövcud bir şeyi əslindən fərqli, dəyişdirilmiş, bəzən isə təhrif olunmuş şəkildə təqdim etməyi də əhatə edir.

Qondarmağın tətbiq sahəsi genişdir. Ədəbiyyatda yeni hekayələr, personajlar və hadisələr qondarıla bilər. Siyasətdə qondarma iddialar və ittihamlar yayıla bilər. Hətta gündəlik həyatda da bəzən özümüz bilmədən qondarma məlumatlara inanır və ya onları yayırıq. Məsələn, eşitdiyimiz bir xəbəri təsdiqləmədən başqalarına çatdırmaq da qondarmağın bir forması sayıla bilər.

Mirzə Fətəli Axundzadənin misalında olduğu kimi, “özündən qondarıb başqa söz yazmaq” ifadəsi ədəbi yaradıcılıq prosesində, yazıçının təxəyyülündən doğan yeni fikirləri, ifadələri və obrazları ifadə edir. Ancaq bu, sadəcə yaradıcılıq deyil, həm də mətnin orijinallığını, həqiqətə uyğunluğunu qorumamaq deməkdir. Yəni, qondarmaq hər zaman mənfi bir mənaya malik olmaya bilər, ancaq həqiqətə uyğun olmayan informasiyanın yayılmasına gətirib çıxararsa, mənfi bir hal kimi qiymətləndirilməlidir.

Beləliklə, qondarmaq sözü təkcə uydurmaq deyil, həm də təxəyyül, yaradıcılıq, təhrif, saxtakarlıq kimi müxtəlif mənaları özündə birləşdirən çoxcəhətli bir anlayışdır. Onun kontekstdən asılı olaraq müsbət və ya mənfi mənaları ola bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz