Qonuşmaq fellinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası danışmaq, söhbət etməkdir. Lakin bu, sadəcə səslərin çıxarılması deyil, daha geniş və mürəkkəb bir prosesi əhatə edir. Qonuşmaq, fikirlərin, duyğuların, təəssüratların dil vasitəsilə ifadə olunması, digər insanlarla ünsiyyət qurmaq üçün istifadə olunan bir vasitədir. Bu, sadəcə sözlərin ardıcıllığı deyil, intonasiya, mimika və jestlər kimi bədən dilinin də əlavə olunduğu bir ünsiyyət formasıdır.
Qonuşmaq həm də müəyyən bir məqsəd güdür. Bu məqsəd məlumat vermək, başqalarını inandırmaq, sorğu-sual etmək, əmr etmək, nəsihət vermək, əhval-ruhiyyəni bölüşmək və s. ola bilər. Qonuşmanın tərzi və üslubu isə situasiyadan, ünsiyyət tərəfdaşlarından və qonuşanın məqsədindən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, dostlarla qonuşmaq rəsmi deyil, sərbəst və rahat olur, halbuki rəsmi görüşdə daha ciddi və nizamlı olmalıdır.
Ədəbiyyatda qonuşmaq fəaliyyəti çox əhəmiyyətli rol oynayır. Qəhrəmanların bir-biriləri ilə olan dialoqları, onların xarakterlərini, düşüncələrini və motivasiyalarını ortaya qoyur. Müəllif qəhrəmanlarının qonuşma tərzi vasitəsilə onların sosial statusunu, təhsil səviyyələrini, hətta coğrafi mənşəyini belə göstərə bilir. Misal olaraq, M.S.Ordubadinin əsərindən götürülmüş "İndi mən gənc şairlə lazımi qədər danışıb qonuşa bilərəm" cümləsindəki "qonuşmaq" sözü, söhbətin məzmununun və keyfiyyətinin dərinliyini və əhəmiyyətini ifadə edir.
Beləliklə, "qonuşmaq" sadə bir fell deyil, insan həyatında özünəməxsus yeri olan və çoxcəhətli bir ünsiyyət formasıdır. O, həm məlumat mübadiləsini, həm də emosional əlaqələrin qurulmasını təmin edir və cəmiyyətin inkişafında böyük rol oynayır.