Qovut – Azərbaycan mətbəxinin sevimli və dadlı bir şirniyyatı olub, əsasən qovrulmuş buğda, arpa, noxud və ya digər paxlalı bitkilərin unundan hazırlanır. Bu quru qarışıq əvvəlcə yaxşıca qovrulur, sonra isə istəyə görə şəkər tozu, bal, darçın və ya digər ədviyyatlarla qarışdırılır. Qovurun hazırlanma üsulu bölgədən bölgəyə dəyişsə də, əsas tərkib hissələri və dadlı, xırtıldayan toxuması sabit qalır.
Qovutun hazırlanması sadə olsa da, dadı və qoxusu hər kəsi heyran edir. Qovrulmuş unun xüsusi ətri və şirin-acı dadı, xüsusilə də qış aylarında çay süfrələrinin bəzəyidir. Bəzi bölgələrdə qovuta fındıq, qoz, badam kimi qoz-fındıq növləri də əlavə edilir ki, bu da onun dadını daha da zənginləşdirir. Qovutun yalnız bir şirniyyat kimi deyil, həm də enerji verici bir qida kimi əhəmiyyəti də vardır.
Qovutun tarixi kökləri çox qədimdir və Azərbaycanın müxtəlif regionlarında özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə fərqlənir. Məsələn, şəkərsiz qovut daha çox acı dadlı olur və bəzən səhər yeməyində yeyilir. Şəkər əlavə edilmiş qovut isə bir desert və ya çay yanında qəlyanaltı olaraq istifadə olunur. Qovutun hazırlanması və tərkibi, nəsildən-nəsil ötürülən ənənələrə əsaslanır və bu ənənələr Azərbaycan mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsidir.
Beləliklə, qovut sadəcə qovrulmuş un deyil, əsrlərin sınağından keçmiş, dadlı, qoxulu və Azərbaycan mədəniyyətinin zənginliyini əks etdirən bir şirniyyatdır.