Lapan (Betula pendula var. carelica) Azərbaycan meşələrində rast gəlinən, xüsusilə də dağlıq ərazilərdə geniş yayılmış maraqlı bir ağcaqayın növüdür. "Dilim-dilim iri yarpaqları olan ağcaqayın" tərifi onun xarici görünüşünü qısaca da olsa əks etdirir, lakin ağacın özünəməxsusluğunu tam əhatə etmir.
Lapanın ən fərqləndirici xüsusiyyəti, adi ağcaqayınlardan fərqli olaraq, gövdəsindəki bənzərsiz, "dəlil" adlandırılan bükülməli və burulmuş toxumasıdır. Bu toxuma, ağacın möhkəmliyini və sərtliyini artırır, ona unikal bir görünüş qazandırır. Məhz bu sərt və bərk toxuma ləpəni mebel istehsalında, xüsusilə də incəsənət əsərləri və eksklüziv əşyaların hazırlanmasında çox dəyərli edir.
Lapanın dilim-dilim iri yarpaqları yaz aylarında parlaq yaşıl rəngə boyanır və payızda isə qızılı-sarı və narıncı çalarlarına bürünərək göz oxşayır. Bu gözəllik səbəbindən ləpən bəzən park və bağların bəzədilməsində də istifadə olunur. Ancaq ləpən yalnız estetik dəyəri ilə yox, həm də ekoloji əhəmiyyəti ilə seçilir. O, biomüxtəlifliyə töhfə verir və digər bitki və heyvan növləri üçün yaşayış yeri yaradır.
Qısacası, ləpən sadəcə "dilim-dilim iri yarpaqları olan bir ağcaqayın" deyil, özünəməxsus toxuması, gözəl görünüşü və qiymətli ağacı ilə seçilən, Azərbaycan təbiətinin nadir nümunələrindən biridir. Onun qorunması və davamlı istifadəsi böyük əhəmiyyət kəsb edir.