Lavaşana, Azərbaycan mətbəxinin zənginliyini əks etdirən ənənəvi turşu növlərindən biridir. Adından da göründüyü kimi, əsasən turş giləmeyvələrdən, xüsusilə də alça və ya digər oxşar meyvələrdən hazırlanır. Lavaşanın hazırlanma üsulu, giləmeyvələrin növündən və regiondan asılı olaraq müxtəliflik göstərsə də, əsas prinsipi turş və ətirli bir qida məhsulu əldə etməkdir.
Lavaşanın adı, onun adətən nazik lavaşa bənzər, yayılmış formada hazırlanması ilə bağlıdır. Bu forma, lavaşananın xörəklərə, əsasən ət və ya balıq yeməklərinə əlavə edilməsini asanlaşdırır. Lavaşananın turş dadı, yeməklərə xüsusi bir ləzzət və ətir qatmaqla yanaşı, həm də dad balansını tənzimləməyə kömək edir.
Alça lavaşanı, ən məşhur lavaşana növlərindən biridir. Alçanın özünəməxsus turş və ətirli dadı, lavaşanaya xüsusi bir ləzzət bəxş edir. Ancaq lavaşana yalnız alçadan deyil, qarağat, gavalı, itburnu və s. kimi digər turş meyvələrdən də hazırlana bilər. Hər bir meyvənin özünəməxsus dadı və ətri, lavaşanaya fərqli bir xarakter verir.
Lavaşana, sadəcə bir turşu olaraq deyil, həm də Azərbaycan mətbəxinin tarixi və mədəni irsinin bir parçası olaraq qəbul edilməlidir. Nəsillər boyu ötürülən reseptlər, lavaşananın hazırlanma üsulunu və dadını mühafizə edərək, onu müasir dövrdə də mətbəximizin ayrılmaz hissəsi kimi qoruyub saxlayır. Lavaşananın dadı və ətri, həm də Azərbaycanın təbiətinin zənginliyini və çeşidliliyinə işarə edir.