Leyl (ər. ليل) sözü Azərbaycan dilinə ərəb dilindən keçmiş qədim bir sözdür və əsas mənası "gecə"dir. Lakin bu sadə tərif, sözün zəngin məna dünyasını tam əks etdirmir.
Ərəb mədəniyyətində leyl, sadəcə günün qaranlıq hissəsi deyil, sirli, əsrarəngiz, sükunət və düşüncəyə bürünmüş bir zamandır. Şeirlərdə, nağıllarda və ədəbiyyatda leyl tez-tez romantika, məhəbbət, gizli görüşlər və həsrətin simvolu kimi təsvir olunur. Gecənin qaranlığı, ulduzların parıltısı, ayın nuru leylə xüsusi bir sehr qatır. Bu səbəbdən də leyl, sadəcə bir zaman vahidi olmaqdan çıxaraq, poetik və metaforik bir məna da qazanır.
Leyl sözü, gündüzün əksinə olaraq, sakitliyi, dincliyi, gizliliyi və əsrarəngizliyi ifadə edir. Gündüzün fəaliyyət və açıqlığı ilə müqayisədə, leyl dincəlmək, düşünmək və öz-özünə qalmaq üçün bir fürsətdir. Bu mənada, leyl insanın daxili dünyasına səyahət, özünü kəşf etmək üçün bir yol kimi də təsəvvür edilə bilər.
Bir çox ədəbi əsərlərdə leyl, məhəbbət və həsrətin əsas motivlərindən biridir. Sevgilinin gözlənilməsi, ayrılığın dərdləri, gizli görüşlər tez-tez leylin qaranlığında səhnələşdirilir. Beləliklə, leyl sözünün mənası sadəcə "gecə" olmaqdan daha dərin və zəngindir.