Ləhcəşünaslıq

izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Ləhcəşünaslıq (köhnə adı: dialektologiya) dilçiliyin bir sahəsi olub, müəyyən ərazidə, sosial qrupda və ya peşə dairəsində işlənən ləhcələri, onların qrammatik quruluşunu, leksikasını, fonetikasını, üslub xüsusiyyətlərini və inkişaf tarixini araşdırır. Sadəcə ləhcələri sadalamaqdan kənara çıxaraq, onların coğrafi yayılmasını xəritələşdirir, qarşılıqlı əlaqələrini müəyyən edir və mənşəyini tədqiq edir. Ləhcəşünaslığın əsas məqsədi, dilin regional və sosial variasiyalarının müqayisəli təhlili vasitəsilə dil sisteminin daha geniş və dərin anlayışını əldə etməkdir. Bu tədqiqatlar, dil tarixinin aydınlaşdırılmasında, standart dilin formalaşması və inkişafında, eləcə də dil siyasətinin müəyyənləşdirilməsində əhəmiyyətli rol oynayır.

Ləhcəşünaslıq, dialektlərin sadəcə siyahısını verməklə kifayətlənmir; o, daha dərinə gedərək, hər bir ləhcənin özünəməxsus fonetik xüsusiyyətlərini (səs sistemini), qrammatik quruluşunu (morfologiya və sintaksis), lüğət tərkibini (leksika) və üslubunu ətraflı təhlil edir. Bu təhlillər, ləhcələrin bir-biri ilə və standart dil ilə qarşılıqlı əlaqələrini, onların mənşəyini və inkişaf tarixini aydınlaşdırmağa imkan verir. Məsələn, bir ləhcədəki müəyyən bir sözün digər ləhcələrdə və ya standart dildəki ekvivalentləri müqayisə edilərək, həmin sözün etimologiyası (mənşəyi) təyin edilə bilər.

Ləhcəşünaslığın nəticələri dil tarixi, etimologiya, sosiolingvistika, antropologiya və etnoqrafiya kimi sahələrdə geniş istifadə olunur. Bu tədqiqatlar, mədəniyyətlərin qarşılıqlı əlaqələrini, miqrasiya proseslərini, dil dəyişikliklərinin səbəblərini və dil siyasətinin təsirini anlamaq üçün mühüm məlumatlar təqdim edir. Beləliklə, ləhcəşünaslıq, dilin sadəcə bir təsviri elmi deyil, həm də cəmiyyətin tarixi, mədəniyyəti və sosial quruluşu haqqında dəyərli məlumatlar verən bir sahədir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz